TCMB: Mart’ta gıda fiyatlarındaki artışlarda Ramazan ayının da etkisi var

Bulgularımız gerek evvelki çalışmalar gerekse saha gözlemleriyle uyumlu olarak; Ramazan ayının besin ve alkolsüz içecek fiyatları üzerindeki yukarı istikametli baskının temel olarak işlenmemiş besin ürünleri kaynaklı olduğunu ima ediyor

Ramazan’ın işlenmemiş besin fiyatları üzerindeki tesirini daha ayrıntılı incelemek maksadıyla, Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Ürünleri Fiyat İzleme Sistemi (TÜFİS) datalarını kullanıyoruz. Besin perakende sektöründe çok önemli hisseye sahip zincir marketler ile yerel marketlere ait günlük fiyat bilgilerini içeren TÜFİS, her ürün için türetilmiş özel kimlik kodları ile fiyatların ürün ve market düzeyinde takibine imkan sağlıyor. Seçilmiş işlenmemiş besin ürünleri için 2022-2024 yıllarına ait TÜFİS günlük datalarını kullanarak Ramazan ayının ilk 15 günü 100 düzeyinde olacak şekilde oluşturduğumuz 15’er günlük fiyat endekslerini aşağıda sunuyoruz.

Söz konusu mikro seviye fiyat bilgileri, seçilmiş işlenmemiş besin ürünleri fiyat dinamiklerinde Ramazan ayına mahsus farklılaşmalara işaret ediyor. Hakikaten kırmızı et ve tavuk eti fiyatlarında Ramazan ayı öncesinde başlayan artış eğiliminin Ramazan ayı boyunca ivmelendiği, Ramazan ayı sonrasında ise görece ölçülü seyrettiği dikkat çekiyor. Ramazan ayının bakliyat fiyatları üzerindeki tesirine baktığımızda fiyatların Ramazan ayı içerisinde yükseldiğini, öncesi ve sonrası periyotlarda ise görece yatay seyrettiğini görüyoruz. Yumurta fiyatlarında ise, Ramazan ayı itibarıyla artış, sonrası devirde ise düşüş izliyoruz. İncelenen tüm eserlerde Ramazan ayına bağlı zamların kalıcı hale gelme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.

Dolayısıyla gerek model gerekse yüksek frekanslı bilgi tahlili, besin ve alkolsüz içecekler ve işlenmemiş besin fiyatlarında Ramazan ayının tesirli olduğunu ortaya koyuyor. Grafik 1’de verilen katsayıları kullanarak yaptığımız hesaplamalar, 2025 yılında Ramazan ayının şubat ve mart aylarında işlenmemiş besin enflasyonunda sırasıyla 1,16 ve 3,53 puan; besin ve alkolsüz içecekler enflasyonunda ise 0,75 ve 1,09 puan yukarı istikametli tesir oluşturduğuna işaret ediyor (Grafik 6 ve 7). Bu doğrultuda, 2025 yılında Ramazan ayının manşet enflasyona besin kaynaklı direkt tesirini yaklaşık 0,5 puan olarak hesaplıyoruz.

Özetle, şimdiki ve ayrıntılı tahlil bulgularımız, Ramazan ayında besin fiyatları üzerinde bilhassa işlenmemiş besin kaynaklı yukarı istikametli bir baskı olduğuna işaret etmekte. Bu bağlamda 2025 yılı Mart ayında besin fiyatlarında gözlenen yüksek oranlı artışlarda Ramazan ayı tesirinin de olduğu bedellendirilmektedir.”