Rus Büyükelçi Yerhov: 2. Dünya Savaşı’nın doğru anlaşılması için bilimsel bakış açısına gereksinim var

“Türk-Rus ilişkileri dediğimizde aklımıza savaşlar ve savaşın kardeşi barışlar geliyor. Sınır komşularının savaşı da, barış da çok doğal. İnsan aynı meskenin içinde hengame ediyor, sonra barışıyor. İnsani haller bunlar. Çok Önemli olan, geçmişe münasebetin neler yaşandığına bakıp, oradan gelecek hayat için bir takım sonuçlar çıkartmak. Esasen tarih bilimi de bu türlü bir amaçladığı bulunuyor. Ruslar bizim çok çok önemli bir komşumuz, çok değerli bir komşumuz. Rusları bizim bilmemiz lazım. Aslında dünyanın da bilmesi lazım. Rusya deyince benim aklıma çabucak Büyük Petro’da itibaren yaşadıkları muazzam dönüşüm geliyor. Büyük Petrol’a hem Rusya tarihi için son derece çok önemli ve büyük bir insandır, Hem de dünyada bu çağdaş etne ataklarını görürken, öbür ülkelerin deneyimlerini, Büyük Petro’nun neler yaptığını iyi öngörebilmek gerekir. Katerina çok çok önemli bir Çariçeydi. Birinci Nikola son derece değerlidir. Tekrar dünyanın en çok önemli şairleri ve edebiyat dünyasının çok önemli isimleri akla geliyor. Lenin hesapçı, her şeyi adeta matematik üzerinde yaşayan, son derece çok önemli bir dönüşümü gerçekleştiren bir insan. Tekrar Stalin’le anlamak lazım. İkinci Dünya Savaşı muazzam bir hadise. Naziler inanılmaz bir vahşet yaptılar. Milyonlarca insanı öldürdüler. Başta Museviler olmak üzere Çingeneler ve çok ölçüde Rus’u Auschwitz kamplarında ve diğer kamplarda, Birkenau kamplarında, öteki kamplarda esir ettiler, tıbbi deneylerde kullandılar. Bundan Ötürü onlara karşı dünyanın örgütlenmesi, gayreti çok mühimdir. Stalin o periyotta Rusya’nın başındaki devlet adamı olarak Rusya’yı toparladı. İdeolojik fedakarlıkta da bulunarak geçmişe yönelik bir tarihî hatırlatma kanısı üzerinden kolektif kimliklere dayanışmayı, kutsallığı seferber ederek Nazlı’ya karşı bir Sovyet ruhu yaratmak istedi. Bundan da başarılı oldu. Görüyoruz ki Naziler son olarak kaybettiler.”

“Günümüzde de Nazilik çeşitli kılıklar altında ortaya çıktığını görüyoruz. Bana çoğu zaman çok tuhaf gelmiştir. Mesela İsrail, esasen göçmenlerle de teşekkür etmiş bir ülke ve arkasında yüklü bir acı tarih var, acı yanılgıları var. Bu kadar dramlara şahit olmuş bir halkın içinden bir kısmını gibi tekniklere bu kadar hoş göstermesi ve desteklemesi bana hala tuhaf geliyor. Ve günümüzde Nazilik yeni bir versiyonu ortaya çıktığı görünüyoruz.”

“İkinci olarak, İkinci Dünya Savaşı teması son derece aktüeldir, bilhassa de savaşın sona ermesinin 80. yılını anmaya hazırlandığımız bu periyotta. Günümüzde de o yıllarda olduğu benzeri dünyada büyük değişimler yaşanıyor: savaşlar ve çatışmalar devam ediyor, devletler ve hükümetler çöküyor, yüz binlerce, hatta milyonlarca insan güvenlik ve sığınak arayışıyla vatanlarını terk etmek zorunda kalıyor. Kan dökülüyor – tıpkı o zaman olduğu gibi. Üstelik bugünün pek çok meselesinin kökleri o tehlikeli ve kanlı periyoda dayanmaktadır. Bu nedenle, o yılların tecrübelerinin bilimsel olarak incelenmesi, geçmişin ve bugünün daha doğru anlaşılması açısından son derece gereklidir. Çünkü, yıllarca süren siyasi ve propaganda süreçleri nedeniyle bu bahisler etrafında oluşturulan çarpıtmalardan arınmak fakat bilimsel tahlille mümkündür.”

“Son olarak, bir diğer çok önemli noktaya değinmek istiyorum. Farklı yerlerde yaşayan insanlar, birtakım olaylara farklı bakış açılarıyla yaklaşabilirler. Bu son derece doğaldır. Tam bir fikir birliği lakin mezarlıkta mümkündür – tahminen orada bile çoğu zaman değil. Fakat şuna inanıyorum ki, tarihî olaylara dair farklı bakış açıları, suçlamalar ya da ithamlar için değil, mevzuları önemli ve kapsamlı bir şekilde tartışmak için bir imkan olarak görülmelidir. Yalnızca direkt, ispatlara dayalı bir tartışma gerçeği arayışımıza katkı sağlayabilir (elbette gerçeğin görece bir kavram olduğunu unutmadan) ve hâlâ hararetli tartışmalara bahis olan problemlerde birbirimizi daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir. Bilgi ve anlayış birbirleriyle yakından ilişkilidir. Bu yüzden, konuşalım, tartışalım. O zaman bağırmamıza gerek kalmaz ve – estağfurullah – silaha sarılmamız da gerekmez. İşte bu nedenle, burada bulunan değerli araştırmacıları samimiyetle selamlıyor ve bilimsel çalışmalarında muvaffakiyetler diliyorum.”