Menopoz sonrası cinsel hayat için doktorlar ne öneriyor?

Düşük cinsel istek, vajinal kuruluk ve aşırı ruh hali değişimleri… Bunlar, bayanların menopoz döneminde sıkça yaşadığı belirtilerden yalnızca birkaçı.

Bu değişim süreci, menopozdan on yıl önce başlayabiliyor. Bu dönem perimenopoz olarak isimlendiriliyor.

Kanada, Vancouver’da yaşayan ve perimenopoz sürecinden geçen 40’larının ortasındaki Susan “Cinsel bağlantı çok acı verici hale geldi” diyerek kendi yaşadıklarını anlatıyor:

“Hâlâ cinsel isteğim var ama ağrı her şeyi mahvediyor. Başta ne olduğunu anlayamadım ve açıkçası bunu hekimime dile getirmem biraz zaman aldı.”

Artan ömür müddetiyle birlikte, bayanlar hayatlarının üçte birini menopoz sonrası devirde geçirebiliyor.

Hormon düzeylerinin düşmesiyle birlikte regl devirlerinin sona ermesine menopoz deniyor.

Kadının üreme periyodunun bittiği bu süreç, birçok fizikî ve ruhsal değişikliği beraberinde getirebiliyor.

İngiltere’de pratisyen tabip ve sağlık eğitimcisi olan Dr. Aziza Sesay, vajinal kuruluğun östrojen hormonunun azalmasına bağlı olarak geliştiğini ve bunun cinsel bağlantı sırasında ağrıya yol açtığını söylüyor.

Ancak, birçok kültürde bayanların seks hakkında konuşmasının hâlâ tabu olduğunu ifade ederek “Hâlâ ağrılı cinsel ilgiyi olağan sanan bayanlar var ve heteroseksüel bağlantılarda erkeği şad etmek için bu acıya katlanmak zorunda olduğumuza inananlar var” diyor.

Dr. Sesay, buna benzer inançların bayanların bu meseleleri direkt dile getirmemesine neden olduğunu belirtiyor ve “Bu yüzden birçok bayan sessizce acı çekmeye devam edebiliyor” diyor.

Hormonlar ve bâtın belirtiler

Dr. Sesay, libidodan, östrojenin yanı sıra yumurtalıkların salgıladığı testosteronun da sorumlu olduğunu ve bu hormonlar azalmaya başladığında cinsel istekte değişim yaşandığını belirtiyor.

Almanya’da yaşayan 45 yaşındaki Rosie, 30 yaşında yumurtalık kanseri nedeniyle histerektomi (rahmin tamamen alınması) ameliyatı geçirdi. Bu müdahale, onu erken ve zarurî menopoza soktu.

BBC’ye konuşan Rosie, “Eskiden seksten çok keyif alırdım, ama bir anda her şey gitti, fizikî uyarılmayı bile hissedemez hale geldim” diyor.

California’da psikolog ve cinsel terapist olan Dr. Nazanin Mli, kadınların birçoklarının menopoz döneminde cinsel isteksizlik ve ağrılı münasebet nedeniyle kendisine başvurduğunu söylüyor.

Dr. Mli bu durumu, “Çoğu zaman kendilerini sıkışmış hissediyorlar. Ama aynı vakitte cinsel isteği hâlâ olan ama artık penetratif bağla ilgilenmeyen bayanlar da var” diye açıklıyor.

Ancak cinselliği isteksiz hale getiren tek neden vajinal kuruluk yahut düşük libido değil.

İngiltere’de yaşayan 49 yaşındaki Yas için, sık sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları seks isteğini yok etmiş.

BBC’ye konuşan Yas, “Cinselliğe olan ilgimi tamamen kaybettim zira her münasebet sonrasında çok acı verici enfeksiyonlar geçiriyordum” diyor. Uzun süre tabiplerinin bu durumu menopoza bağlamadığını da ekliyor.

Dr. Sesay, idrar yolu enfeksiyonlarının da östrojen eksikliğinin bir yan tesiri olduğunu açıklıyor ve şunları söylüyor:

“İnsanlar östrojeni düşündüğünde yalnızca adet yahut üreme kısmını akla getiriyor ama östrojen saç folikülünden cilde kadar bedenimizin her yerinde tesirli şahane bir hormondur. Vajina ve üretra etrafındaki dokuların nemli kalmasını sağlar. Düzeyi niyet bu bölgeler kurur, incelir ve enfeksiyona açık hale gelir” diyor.

Birçok kültürde bayanın cinselliği yalnızca üreme üzerinden tanımlanıyor ve bu da menopoz sonrası bayanların cinselliğinin bittiğine dair bir yanılgıya neden oluyor.

Gençliğin kutsandığı toplumlarda menopozun bayanlara bir tıp yas duygusu getirdiğini söyleyen Dr. Mli, ancak aynı vakitte “menopoz sonrası hayatının en iyi seksini yaşamaya başlayan danışanlarım da var” diye ekliyor.

Peki ne benzeri tahliller var?

Dr. Mli’ye göre “menopozun getirdiği tüm bu zorlukların tahlili var. Tıbbi yahut tıbbi olmayan birçok müdahale, bayanların etkin bir cinsel hayat sürmesini ve daha fazla haz almasını sağlayabilir.”

Londra’da yaşayan 65 yaşındaki Haldita için menopoz, seks hayatının yeniden canlandığı bir dönem olmuş.

Boşanmasıyla aynı periyoda denk gelen bu süreçte “43’ümde boşandım, 45-46 benzeri perimenopoz başladı. ‘Oh be! Sonunda özgürüm’ dedim. O vakitten sonra sağlıklı ve heyecanlı bir cinsel hayatım oldu” diyor.

Arzunuzu canlı tutmak konusunda Dr. Mli’nin en çok önemli önerisi şu:

“Cinsellikle ilgili kabullerinizi yeniden değerlendirin.

“Hepimizin başında ‘seks şöyle olmalı’ benzeri bir imaj var ama vücudumuz değiştikçe bu zihinsel senaryoyu da güncellemeliyiz. Kendinize şu soruyu sorun: Benim için iyi seks ne demek?”

Ön sevişmenin ehemmiyetine ve penetratif olmayan haz noktalarının keşfine de dikkat çeken Dr. Mli, “Vajinal dokulardaki değişim hassasiyetin azalmasına yol açabilir, bu yüzden vibratör benzeri seks oyuncakları yardımcı olabilir” diyor.

Dr. Aziza Sesay, menopoz belirtileri cinsel hayatınızı olumsuz etkiliyorsa yardım istemekten çekinmemenizi öneriyor:

“Gerekirse hekiminizi değiştirin, pes etmeyin, utanmayın.”

Dr. Sesay’e göre en yaygın tedavi biçimi Hormon Replasman Tedavisi (HRT).

Bu tedavi bantlar, jeller ya da haplar şeklinde uygulanabiliyor. Kan sirkülasyonuna giren hormonları alamayanlar için vajina üzerine direkt uygulanabilen topikal (yüzeysel) formlar da mevcut.

Yeni Zelanda’da yaşayan Neda, kanseri nedeniyle HRT haplarını kullanamıyordu.

Neda, “Seks hayatımı düzgünleştirmek istediğimi ısrarla söylediğimde topikal olanını verdiler. Agresif bir kanser teşhisi konulunca tabipler seks hayatımı öncelik olarak görmedi” diyor.

Dr. Sesay’a göre reçetesiz satılan kayganlaştırıcılar ve vajinal nemlendiriciler de işe yarayabilir ama içeriklerine dikkat edilmesi gerekiyor.

Pelvik taban kaslarında zayıflama yaşayanlar için pelvik taban fizyoterapisi öneriliyor.

Ve menopozda olsun yahut olmasın, Dr. Sesay’ın herkese önerdiği şey şu:

“Yaşam üslubunuzu değiştirin. Antrenman yapın, meyve ve zerzevat tüketin, alkolü azaltın ya da tamamen bırakın. Sigara içmeyin. Kilonuzu koruyun.”

Son olarak Dr. Sesay’in en çok vurguladığı şey: Kendine iyi bakmak.

“Özbakım bencillik değildir. Hayatınızdaki gerilimi azaltmaya çalışın. Bayanlar genelde her şeyi halletmeye çalışıyor, güya Süper Kadın’mışız gibi. Yardım isteyin, istemiyorsanız bile teklif edilince kabul edin.”