‘Halep’te yaşanan gelişmeler, Türkiye’yi Rusya ve İran ile karşı karşıya getirmeyi amaçlayan bir tuzak olabilir’

“İsrail-Lübnan çatışması sonrası ortaya çıkan bu ateşkes mutabakatı, 2006 yılındaki çatışmadan sonra da BMGK’nın 1701 sayılı kararına benziyor fakat biraz daha geliştirilmiş bir anlaşma. O dönem yerine getirilemeyen, uygulanamayan birtakım konuları uygulanabilir veyahut berrak hale getirmiş maddeler var. 2006 yılındaki çatışma sonrası bu maddeler mlesef yerine getirilemedi. Hizbullah, Litani Nehri’nin güneyini terk etmedi. Lübnan ordusu da burada otorite tesis edemedi. Beklenen olmadı. Oradaki BM Barış Gücü de tam sorumluluğunu yerine getiremedi ve Hizbullah’ın silahsızlandırılmasını sağlayamadı. Lübnan’da kâfi bir devlet otoritesi şimdi tesis edilebilmiş değil. O devirde de benzer ezalar vardı. Şu Anda geldiğimiz noktada yeni ateşkes muahedesine bakarsak aslında Hizbullah hem büyük oynamaya çalıştı hem de büyük kaybetti benzeri görünüyor. Anlaşma metnine bakarsak durum bu türlü. Ama bu uygulanabilir mi uygulanamaz mı bunu önümüzdeki süreçte göreceğiz. Tahminen maddeler havada kalacak. Bunu göreceğiz. Silahsızlandırmaya ilişkin daha ayrıntılı maddeler var. Lübnan ordusu dışında kimsenin silah taşıyamayacağı, silah üretip depolayamayacağı benzeri maddeler var. Var olan silah üretim atölyelerinin de ortadan kaldırılacağından bahsediliyor. Lübnan’da seçim olur ya da var olan yönetim bunu yapabilirse, o zaman Hizbullah’ın varlığı Lübnan’da sona erer. Ama olur mu olmaz mı bilemiyoruz.”

“İsrail bu mutabakata niçin yanaştı? İsrail bu anlaşma ile aslında amacına bir nevi ulaşıyor. Zira anlaşma unsurları uygulanırsa, amaçladığı olan Litani Nehri’nin güneyinin boşaltılmasına ulaşmış oluyor. Silahsızlandırma da amaçladığı İsrail’in, o da hususlarda var. İnançlı alan oluşturmuş oluyorlar. Ama bunu önümüzdeki süreçte göreceğiz. Anlaşma çok uzun soluklu gitmeyebilir. Burada kritik bahis şu: Netanyahu, Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından Gazze’deki yaptığı katliamlar sebebiyle tutuklama kararına çarptırıldı. Bu karara karşın yeni Trump yönetimi, bölgedeki İsrail-Arap barışını ya da İsrail’in güvenliğini dizayn ve tanzim edebilecek durumda olabilir mi? Zira Trump, Netanyahu ile yürümek ister mi? Ayağında UCM’nin prangası varken ister mi? Bunu kenara koyalım. İkincisi, Trump’ın savaşları, çatışmaları sonlandırma benzeri telaffuzlarına bakabiliriz. Bunlar tabii çok kolay yapılabilecek işler değil. Telaffuz ve hareketin ahengi gerekiyor. Barış problemi de onlarda zorla barış benzeri görünüyor. Barışa zorlamak da bir nevi çatışma demek. Liberal barış diyorlar buna. Tabii bu kolay değil. Ama ilkesel olarak ortaya koymaya çalıştığı bir fikir var. Bunu, İsrail’in buradaki güvenliğini sağlamak ismine nasıl yapacak? İsrail, güvenliğini çatışma ile mi sağlayacak? Yoksa Trump’ın sunacağı yeni bir barışa zorlama parametresi ile mi sağlayacak? O yüzden Netanyahu da bu çatışma ortamını, Trump’ın inisiyatifinden önce kendisi sonlandırıp hem UCM’den tutuklanması istenen kişi hem de savaşı sonlandırmış kişi olarak Trump’ın karşısına çıkmak istiyor. Bu yüzden ateşkes mutabakatına imza attı. Bu ateşkes mutabakatından sonra Netanyahu, ‘Ey Beşar Esad, ateşle oynuyorsun’ dedi. Yani Suriye alanına gözünü dikti. Bundan sonra İran’a ve Suriye’ye gözünü dikmiş oldu. Bunun yansıması ne olacak göreceğiz. Herhalde terör örgütü HTŞ’nin Suriye’de başlattığı çatışma ortamı da bunun yansıması olabilir diye düşünüyoruz.”

“Yaşananlar beklenmedik şeyler değil sahayı takip edenler açısından. Tesadüf de değil. Ekim ayının başından itibaren bölgede Ukrayna’nın birtakım istihbarat gruplarının İdlib’te temasları olduğu yönünde bilgiler vardı. Bilhassa HTŞ’ye silah ve mühimmat vermesinin karşılığında, buradan çeşitli savaşçı grupları Ukrayna’ya paralı asker olarak götürme planları vardı. Bu planların uygulandığı yönünde bilgiler var. Son devirde gece görüş aygıtı benzeri teçhizatlar verildiği yönünde bilgiler var. Bunları dikkate alınca, Halep’e operasyon yapılacağı da konuşuluyordu. Halep’e operasyon, Suriye sahasında yeni bir denklem yaratılmak istendiğinin işareti. Netanyahu’nun ‘Ey Esad, ateşle oynuyorsun’ dedikten sonra düğmeye basıldığı görülüyor. Amerika ve İsrail’in bu Halep saldırısının arkasında olduğu yönünde tezler var. Rusya’nın sıkıştırılması hedefini taşıdığı yönünde değerlendirmeler yapılıyor. Neden? Zira İran dayanaklı milis grupları, Irak sahasında başlar ve Suriye’de devam eder. Oradan da Lübnan’a uzanır. İran takviyeli milis kuvvetlerinin bu türlü bir koridoru var. Lübnan’daki Hizbullah ile organik bağları var. İsrail, Lübnan’daki Hizbullah’ı geriletti. Bir zaiyat verdirdi. Yöneticilerine, lider takımlarına yönelik suikastlar ve hücumlar yapıldı. Hizbullah’ın silahlı gücü azaltıldı. Bunun lojistik takviyesi, İran dayanaklı milis kümelerden oluşuyor. Bunlar da Irak ve Suriye alanından geliyor. Bu bağın koparılması isteniyor İsrail’in güvenliği için. Mlesef bu HTŞ konusunu sosyal medyada bilen bilmeyen herkes konuşuyor.

Türkiye, 2018 yılında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile terör örgütü olarak tanıdı. HTŞ ayrıyeten Birleşmiş Milletler’in, ABD’nin ve AB’nin de terör örgütü listesinde. Ama tabii ABD hem terör listesine koyuyor hem de görüşüp koruyor genelde. Bu türlü bir dünyadayız mlesef. HTŞ’nin 40-50 bin militanı var. Onlara eklemlenen diğer militan grupları da var İdlib’te. Bunların lojistik takviyesi, finans kaynağı, mühimmat takviyesi kolay mı önemli bir eğitim almadan? Nereden geliyor bu silah-mühimmat dayanağı? Kim sağlıyor? Hangi yollardan geliyor? Bunlar soru işreti. Kolay mı oradan Halep’e ya da öteki istikamete hareket etmek kolay mı? Ortada denklem yaratılmaya çalışılıyor. Bunu okumak gerekiyor. İran dayanaklı milis kümelerin Suriye’den Lübnan alanına olan bağını koparmak ve Suriye’den tasfiye etmek istiyorlar. HTŞ’yi kullanarak, Fırat’ın batısında yeni bir alan açmak, bir duvar oluşturmak ve İran takviyeli milis kümelerin Lübnan alanına ulaşmasını engellemek istiyorlar. HTŞ isimli terör örgütü üzerinden İsrail’in güvenliği sağlanmak isteniyor. Demek ki İsrail’in de HTŞ ile temasları var bu senaryoya göre. Olabileceği ortaya çıkıyor.”

“Burada bir diğer emel da Rusya’yı sıkıştırmak. Neden? Rusya-Ukrayna savaşında karşılıklı el yükseltme durumu var. Füzelerin atılması benzeri bir durum var. Suriye’deki denklemi, Rusya’nın aleyhine değiştirmek ya da Rusya’yı sıkıştırmak istiyorlar. HTŞ’nin Halep’e açtığı cephe bu bağlamda da okunabilir. Bir diğer mevzu da Türkiye’nin Beşar Esad ile görüşmesinin önüne geçmek için pürüz oluşturmak ismine da bu atılım yapılmış olabilir. Neden bu türlü düşünüyorum? Çok Önemli bir konu var zira. HTŞ Halep’e girdi. Halep saldırısına, Suriye Milli Ordusu ‘Biz de bir öbür istikametten bu fırsattan istifadeyle girelim’ derse, bu bir tuzak olabilir. Bakın buna heyecanlanıp Halep’e girdiğimiz an, Türkiye dayanaklı Suriye Milli Ordusu buraya gelirse, Türkiye Rusya ve İran ile karşı karşıya kalır. ABD’nin istediği tam da budur. O zaman İsrail ve ABD’nin planı işlemiş olur.

Çok kışkırtıcı şeyler görüyorum. Bizim Halep’e girme muhtaçlığımız varsa, HTŞ’ye gereksinimimiz yok. Bunu gerçekleştirebilirdik ya da o denli planlanabilirdi. Tabii Suriye’nin toprak bütünlüğünden yana olunması gerektiğini çoğu zaman söylüyorum. Bizim PKK ile ilgili bir güvenlik kaygımız var Suriye sahasında. Bunun dışında Halep’i denetim altına almak, Suriye Milli Ordusu’nun girmesi vs. konuşuluyor. Suriye Milli Ordusu içindekilerin Halepli olduğu söyleniyor. Halepli de var, Deyrizor’lu da var. Ne zaman kriz olsa ‘SMO oradan geliyor, hakları’ diyenler ortaya çıkıyor. Bunlar farklı yerlerden gelen şahıslardan oluşan gruplar. Yani biz gücümüzü buraya angaje edersek, YPG rahatlayabilir. Bu türlü bir senaryo mümkün. Buna çok dikkat etmek gerekiyor. Hatta Suriye Milli Ordusu Halep’e girerse, bunu HTŞ’ye paralel olarak kuzeyden girerek yaparsa, inanın YPG’yi de buraya çabucak devreye sokar global akıl. Orada yeni bir çatışma ortamı yaratılır. Bunu niçin söylüyorum? Biz Türkiye olarak burayı yakından takip etmeliyiz. Kendi ulusal çıkarlarımız çerçevesinde burayı gözlemlemek durumundayız. Rusya-Ukrayna alanına ayar vermek istiyorlar. Rusya’nın sıkıştırılması manasındaki bir atılım.

İran takviyeli milis gruplarının tasfiye edilmesi isteği da yatıyor arkasında. HTŞ’nin birden hareketlendirilmesinin arka planında bunun yattığı düşünüyorum. Halep’in etrafında kendine mahsus bir iç savaş dahi çıkartılabilir burada. Halep’in güney mahallesinde Kürt mahallesi var. YPG ile yakın bağlantılıdır. YPG’nin hakimiyeti olan mahalleler var. Burada bir çatışma alevlenebilir. Biz de buna müdahil olduğumuz takdirde, Esad ve Türkiye’nin arası hiçbir zaman iyileşmez. Bundan Ötürü İsrail kendi güvenliği açısından bir set oluşturma fırsatı yakalamış olur. YPG-PKK’nın eli serbest kalır. Biz de gücümüzü buraya harcamak durumunda kalırız. Bunlar hesap işi. Sosyal medyadaki muhakkak kümelerin onları ‘ılımlı muhalif’ benzeri gösterip senaryo çizmesi, Türkiye’nin ulusal güvenliğine zarar getirecek bir sonuç yaratabilir. Bunlara dikkat etmek gerekiyor. Bizim Suriye’deki öncelikli gayemiz YPG-PKK’dır. Bu budur. Bununla ilgili Türkiye’nin stratejisi, gayeleri ve maksatları ortaya kondu. Fakat Halep üzerinden yaratılmak istenen yeni resmi iyi okumamız lazım.”

“Şimdi Rusya tarafı da şimdi biraz sessiz ve itidalli bakıyor olaylara. İran tarafının açıklamaları var. Ama Halep’in HTŞ tarafından denetim edilmesini sağlayan aklı ve gücü bizim sosyal medyada tetikçilik yapanlar anlarsa, Türkiye’nin ulusal çıkarları çerçevesinde daha doğru algılanmış olur. Bu nitekim de Türkiye’nin ulusal çıkarları açısından ne getirir, ne götürür hesaplanmalı. Bizim geleceğe dair Suriye alanındaki beklentilerimiz üzerinden yansıma ne olur? Bu gözle bakmalıyız. Duygusal, mezhepsel, ideolojik, etnik çerçevelerden bakan bir göz yanılır burada. Zira çok büyük entrikalar yaratılmaya çalışılıyor. Bundan Ötürü buradaki denklem karmaşık. Buna dikkat edilmesi gerekiyor.”