DTÖ’den küresel ticarette daralma öngörüsü

“Ticarette daralma daha keskin olabilir”

ABD tarafından açıklanan ve sonrasında 90 günlüğüne askıya alınan karşılıklı tarifelerin yeniden devreye sokulması ve ABD dışı ticari ilişkileri etkileyecek şekilde ticaret siyasetine ilişkin belirsizliklerin artma ihtimali nedeniyle, global mal ticaret görünümüne yönelik riskler devam ediyor.

Rapora göre, gerçekleşmesi halinde, ABD’nin karşılıklı tarifelerinin bu yıl global mal ticaret hacmini yüzde 0,6 azaltabileceği tahmin edilirken, ticaret siyasetlerine yönelik belirsizliklerin yayılması durumunda bu daralma yüzde 0,8’i bulabilir. Karşılıklı tarifelerin devreye girmesi ve belirsizliğin yayılması ihtimallerinin birlikte gerçekleşmesi ise global mal ticaretinde bu yıl yüzde 1,5 daralmaya yol açabilir. Global ticaret hacminin 2026’da ise yüzde 2,5 büyüyeceği tahmin ediliyor.

“Ticari görünüm bölgeler arası büyük farklılıklar gösteriyor”

Dünya mal ticaret hacmi 2024’te yüzde 2,9 ve global ekonomi yüzde 2,8 büyürken, bu yıla ilişkin varsayımlar aksisi bir eğilime işaret ediyor ve bu yıl son tarife tedbirlerinin tesirinin bölgeler arasında da keskin farklılıklara yol açabileceği öngörülüyor.

Mevcut siyaset ortamında, Kuzey Amerika’nın bu yıl ihracatında yüzde 12,6 ve ithalatında yüzde 9,6’lık düşüş bekleniyor. Bölgenin performansı bu yıl dünya mal ticareti büyümesinden yüzde 1,7 puan eksilterek genel büyüme oranını negatife çevirecek.

Asya ve Avrupa’nın ihracat ve ithalatında sırasıyla yüzde 1 ve yüzde 1,9’luk büyüme tahmin ediliyor.

ABD-Çin ticaretindeki aksaklıkların, global ticarette çok önemli bir sapmayı tetikleyeceği ve üçüncü pazarlarda Çin’in artan rekabetine ilişkin tasaları artıracağı öngörülüyor.

Ticaretin yeniden yönlendirilmesiyle Çin’in ticari mal ihracatının Kuzey Amerika dışındaki tüm bölgelerde yüzde 4-9 arasında artması, ABD’nin Çin’den ithalatının dokuma, hazır giysi ve elektrikli ekipman benzeri bölümlerde keskin bir düşüş göstermesi ve bu boşluğu doldurabilecek diğer tedarikçiler için yeni ihracat fırsatları ortaya çıkartması bekleniyor.

Rapora göre, ABD tarifelerinin yeniden yürürlüğe girmesinin ticaretlerini az sayıda esere ağırlaştıran ve aksaklıklarla başa çıkmak için sınırlı kaynağa sahip en az gelişmiş ülkeler için önemli sonuçlar doğurma riski bulunuyor.

Hizmetler ticaretinde büyüme öngörüsü

Rapora göre, geçen yıl global ticaretin yüzde 26,4’ünü oluşturan hizmet ticaretinin bu yıl yüzde 4 artacağı lakin daha evvelki beklentilerin yüzde 1 altında büyüyeceği tahmin ediliyor.

Hizmet ticareti yüksek tarifelerle karşılaşmamasına karşın, mal ticaretinde yaşanması olası düşüşün hizmet kesimini de etkilemesi bekleniyor.

“Belirsizlikler, tüm dünya için önemli sonuçlar doğuracak”

Rapora ilişkin düzenlenen basın toplantısında konuşan DTÖ Genel Yöneticisi Ngozi Okonjo-Iweala, ABD-Çin tansiyonu dahil olmak üzere ticaret siyasetini çevreleyen belirsizliklerden derin tasa duyduğunu belirtti.

Son periyotta tarife tansiyonunun azalmasının global ticaret üzerindeki baskıyı süreksiz olarak hafiflettiğini söyleyen Okonjo-Iweala, fakat süregelen belirsizliklerin başta en kırılgan ekonomiler olmak üzere tüm dünya için önemli sonuçlar doğurarak, global büyümeyi frenleme tehdidi yarattığını dile getirdi.

Okonjo-Iweala, Çin ve ABD arasındaki tarife restleşmesi nedeniyle iki ülke arasındaki ticarette keskin bir düşüş riski oluştuğuna işaret ederek, “İki ülke arasındaki durumdan büyük telaş duyuyorum. Şu anda ABD ve Çin arasındaki ticaret hacminin yüzde 81 azalacağını tahmin ediyoruz ki bu düşüş akıllı telefonlar benzeri ürünlere yönelik son muafiyetler olmasaydı yüzde 91’e ulaşacaktı. İkili ticaretteki bu düşüş neredeyse bu iktisatların birbirinden ayrılması demek” diye konuştu.

İki büyük ekonomi arasındaki ayrışmanın global iktisadın de iki izole blok olmak üzere daha geniş bir parçalanmaya yol açabileceği ikazında bulunan Okonjo-Iweala, “Dolayısıyla bu parçalanma konusunda tasalarımızı daha önce de dile getirmiştik ve şu anda bunun ortaya çıktığını görüyoruz ve bu en kaygı verici faktörlerden biri” dedi.

Okonjo-Iweala, öte yandan dünya mal ticaretinin yüzde 74’ünün tarife dışı kaidelerde gerçekleştiğini hesapladıklarını ve ülkelerin bunu sürdürmenin yollarını bulmak istediklerini belirterek, farklı ülkelerin birbiriyle bağlantıda olduğunu kaydetti.

DTÖ Başekonomisti Ralph Ossa da ticaret siyaseti belirsizliğinin ihracatı azalttığını ve ekonomik fliyeti zayıflattığını ifade ederek, “Gümrük tarifeleri, geniş kapsamlı ve ekseriyetle istenmeyen sonuçları olan siyasetler. Ticaretteki belirsizlikler nedeniyle, global ekonomik büyümenin de bu yıl yüzde 2,2 düzeyine yavaşlayacağını tahmin ediyoruz. Bu oran da daha evvelki büyüme iddiamızın yüzde 0,6 altında. Bu yavaşlamanın en büyük tesirlerinin ABD’de görülmesini bekliyoruz” değerlendirmesinde bulundu.