Gazeteci Serhat Ayan’a göre DeepSeek, ABD’de tokat tesiri yarattı. Çin’in daha kısıtlı imkanlarla gelişmiş bir yapay zeka ortaya koymasının paradigmaları değiştirebileceğine işaret eden Ayan, Elon Musk ve OpenAI çekişmesinin ABD’de bir arbedeye sahne olabileceğini vurguladı.
Çinli DeepSeek şirketi, yapay zeka modelini piyasaya sürdü. MIT üniversitesinin açık kaynak kodunu kullanarak 5.6 milyon dolara yalnızca iki ayda eğitilen yapay zeka modeli, piyasaları altüst etti.
Tamamen bedelsiz olan DeepSeek, açık kaynak kodu sayesinde kullanıcıların kendisini istediği benzeri özelleştirmesine izin veriyor.
Amerikalı şirketlerin yüz milyon dolardan fazla bütçe ile yıllarca eğittiği yapay zeka modellerine yakın bir performans gösteren DeepSeek, ayrıyeten ticaret yasakları yüzünden son model yarı iletken çipleri değil, daha eski ve daha düşük performanslı çipleri kullanarak üretildi.
DeepSeek atılımı sonrası Amerikan yarı iletken çip, ekran kartı, yazılım ve yapay zeka şirketi Nvidia, bir günde 600 milyar dolarlık pazar kaybına uğradı. Nvidia’nın payları çakılınca yaşadığı 600 milyar dolarlık kayıp, Amerikan tarihinde bir günde yaşanan en büyük kayıp olarak kayıtlara geçti.
Çin’in geliştirdiği yapay zeka DeepSeek’in öyküsünü, Çinli teşebbüsçü Liang Wenfeng’in yarı iletken çip kısıtlamasına rağmen izlediği yolları, teknolojide Amerikan inhisarının kırılmasını ve ABD’de yaşanan tedirginliği, gazeteci ve Radyo Sputnik programcısı Serhat Ayan ile konuştuk.
‘Çağımızın teknoloji savaşı yapay zeka’
DeepSeek yapay zekası ile ABD’nin yapay zekadaki inhisar görünümünün kırıldığını kaydeden Ayan, Trump’ın ortaya koyduğu StarGate projesine karşı Çin’in projesinin de rakip olma potansiyeli taşıdığını belirtti. Serhat Ayan’a göre Çinliler, ABD yaptırımları sebebiyle DeepSeek yapay zeka modelini daha eski ve düşük performanslı çipler ile geliştirmek durumunda kaldı:
‘Çinliler bedelsiz bir lisan modeli sundu ve bunu yalnızca 5.6 milyon dolara eğitti’
DeepSeek’in daha eski ve daha düşük performanslı çipleri kullanarak, ABD şirketlerine göre 20 kat daha ucuza yapay zeka lisan modeli geliştirdiğini aktaran Serhat Ayan, Çin’in kullandığı açık kaynak kodunun da Amerikan üniversitesi MIT’ye ait olduğunu dile getirdi:
“Yapay zekanın var olması için işlemciler yani GPU lazım. Ayrıyeten sunucu parkları vs. lazım. Mesela Amerika’nın Çin’e satılmasına izin verdiği H800 işlemciler var. Kendisi H100 işlemci kullanıyor. Ortada tüm olaylarda yüzde 25 ile 40’a varan performans farkı var. Bunlara izin verilmiyor. Diğer taraftan bakarsak bu da Çin’i çaresizlik ile bire bir bıraktığı için bu çaresizlikten kusursuz işler çıkarmaya başladılar. Aynı üstün işlemcileri kullanamadıkları için, ellerindeki işlemcileri daha optimal kullanma yoluna gittiler. Açık kaynak yolundan gittiler. Elon Musk, OpenAI’ın ürünlerinin hep açık kaynak olmasının peşinden koşuyordu. Ne için açık kaynak kodlu olmasını istiyordu? Açık kaynak olunca bu kodla geliştirmeler yapılacaktı ve çok fazla geliştirme masrafı olmayacaktı. Elon Musk’ın OpenAI ile arbedesinin temelinde bu yatıyordu.
Açık kaynak kodlu şu demek: Herkes bir şey geliştirip üstüne koyuyor ve herkesin ortak eforuyla yukarı çıkıyor. Hatta DeepSeek’in kullandığı açık kaynak kodunun ABD’nin bayrak gemisi üniversitesi MIT tarafından geliştirildiği dile getiriliyor. Amerika’nın malını, ABD’ye karşı kullanıp daha hoş şeyler yaratmayı başardılar. Bu, şu açıdan çok önemli: Daha düşük işlemcilerle daha ucuza mal ederek daha çok önemli lisan modeli ortaya koydular. Şu anda ortaya çıkan DeepSeek yapay zeka modeli, şimdi ChatGPT’yi tokatlayacak düzeyde değil. Şimdi o kademede değil. Fakat çok ucuza mal edildi ve oraya doğru gitme potansiyeli, diğer lisanlardan çok daha yüksek. 500 milyar dolarla gidilemeyen yere onlar gidebilir. OpenAI’ın ChatGPT 4.0’ı, 100 milyon dolara eğitildi. Çinliler ise DeepSeek’i 5.6 milyon dolara eğittiler. Ortada inanılmaz bir fark var; 20 kat ucuza mal edildi. Dünya için de iyi bir haber zira daha az işlemci ve daha az elektrik tüketimi var. Amerika içinse çok kötü bir haber. ABD zira hep şunu diyordu mesela OpenAI kurucusu Sam Altman söyledi: ‘Biz 20 dolar abonelik fiyatıyla yetinemiyoruz. 200 dolarlık paket bile kurtarmıyor’ dedi. Yani ‘Aldığımız paraya değmiyor’ dedi. Çinliler ise bedelsiz bir lisan modeli sundu ve bunu 5.6 milyon dolara eğittiler.”
‘DeepSeek’in potansiyeli, ABD’yi korkuttu’
DeepSeek’in düşük kapasiteli sunucu parkıyla ortaya koyduğu yapay zekanın potansiyelinin ABD’yi huzursuz ettiğini vurgulayan Serhat Ayan, şu sözleri kullandı:
‘Çin, farklı yollarla yapay zeka teknolojisine ulaşmanın mümkün olduğunu dünyanın yüzüne çarptı ve Amerikalılar gerildi’
Teknoloji yarışında devletlerin “AGI” olarak bilinen Genel Yapay Zeka’ya ulaşma isteğinde bulunduğunu aktaran Serhat Ayan, Çin’in yaptığı atılımla Amerika’nın epey gerildiğini ifade etti:
“Trump’ın ortaya koyduğu StarGate projesinde şöyle bir şey var: Ulaşılmak istenen kutsal kaseyi arama durumu var. Kutsal kase burada, AGI denilen yani Artificial General Intelligence (Yapay Genel Zeka). Bu, insan zekası ve mantığı benzeri çalışabilen, çok gelişmiş, ulaşılması imkansız benzeri görünen yapay zekanın ‘kutsal kasesi’. Bunu arıyorlar. Buna ulaşmak için çok çalışmak, çok enerji sarf etmek ve çok para harcamak gerekiyor. Fakat buna yalnızca bu yolla ulaşılmayabileceğini Çin insanların yüzüne çarpınca, Amerikalılar gerildi. Zira AGI geldiği zaman dünyada her şey çok değişecek. Askerlikten ulaşıma kadar her şeyi baştan tasarlamanın gerekeceği düşünülüyor. Bu yüzden AGI’ye ilk ulaşan, diğer herkesten daha çok ara katedecek. Endüstriyel ihtilalde her geçen yıl ‘üç yıl’ benzeri sayılıyordu. İnternette her yıl ‘on yıl’ sayıldı. Genel Yapay Zeka geldiğinde ise her yıl ‘yüz yıl’ benzeri sayılacak. O yüzden ilk bulan çok ileri gidecek. Fakat bu sandıkları benzeri olmuyor.
Trump’ın açıkladığı öyküde şöyle bir şey de var: Trump’ın tezlerinin doğrulaması gibi. Trump, enerji konusunda ‘Her şeyi serbest bırakacağım, çevre kirliliğinden bana ne’ dedi. Üstüne de ‘Genel Yapay Zeka yapacağız, dünyayı kurtaracağız’ diyerek kirli gücün kullanımı için dünyadan izin toplamış oldu. O projedeki SoftBank benzeri şirketler, esasen Amerika’nın kendi varlıkları ve ABD’yi yakın vakitte üstte tutması gereken firmalar. Yani sermaye transferi benzeri olacak onlara. İşin içinde Nvidia var. Nvidia’ya verilecek her fon Amerika’da kalacak ve orada istihdam yaratacak. Trump, 100 bin şahsa istihdam yaratmaktan bahsetti. SoftBank, Oracle, OpenAI vs. hepsi için geçerli. Bütün bunlar bir araya gelince Trump, sağ cepten alıp sol cebe koyuyor olacaktı ve sükse yapacaktı. Ama yapamadı zira dünya o denli kolay bir yer değil.”
‘Google, kendi işletim sistemi için 12 yıl çalışmıştı. Çinliler 3 ayda piyasaya sürdü’
Serhat Ayan’a göre ABD’nin TikTok dahil bütün teknolojik ürünleri bünyesine katma niyetine ilk darbe, Huawei’nin kendi işletim sistemini üç ayda piyasaya sürmesiyle geldi:
‘Amerikan teknoloji dünyasında bir iç kapışma olacak’
OpenAI ve Trump yakınlaşması sonucunda Elon Musk ile diğer teknoloji grupları arasında hengame çıkabileceğini ifade eden Ayan, diğer yandan Musk ve Trump arasında da uyuşmazlık ihtimalinin bulunduğunu dile getirdi: