6 Şubat depremlerinin maliyeti 104 milyar dolar

Bir sene önce Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki zelzele ile 11 ilde büyük can kaybı ve yıkım yaşandı. Yapılan resmî açıklamalara göre 53 bin 537 vatandaşımız öldü, 107 bin 213 vatandaşımız ise yaralandı. Yaşanan kayıplar nedeniyle zelzele asrın felaketi olarak tarihe geçti.

Türkiye Ekonomi Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) tarafından sarsıntının ekonomik tesirleri hakkında yapılan araştırmaya göre, devasa yıkımın maliyeti de devasa boyutta oldu. Strateji ve Bütçe Başkanlığı (SBB) tarafından Mart 2023’te yayınlanan Kahramanmaraş ve Hatay Zelzeleleri Raporuna göre sarsıntının maliyeti yaklaşık 104 milyar dolar oldu.

Deprem sebebiyle oluşan hasarın en çok önemli kısmı yaklaşık 57 milyar dolar ile konut hasarında gerçekleşti. Kamu altyapısı ve hizmet binaları 13 milyar dolar ve konut hariç özel kesim hasarı 12 milyar dolar oldu.

2023 yılında harcanan fiyat milli gelirin yüzde 3,7’si

Araştırmada, zelzele harcamalarının 2023 yılı bütçesi üzerindeki yükü yüksek olduğu belirtildi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in 15 Ocak 2024 tarihinde yapmış olduğu basın açıklamasında, sarsıntıya yönelik gereksinimler için 2023 yıl sonunda harcama fiyatının 950 milyar TL (milli gelirin yüzde 3,7’si) düzeyine ulaştığını açıkladı. Orta Vadeli Programda (2024- 26) zelzele kaynaklı bütçe ödeneklerinde 2024 yılında sarsıntı kaynaklı sarfiyatların milli gelire oranını yüzde 2,5, 2025 yılında yüzde 0,9 ve 2026 yılında ise yüzde 0,8 olarak hedeflendiği görülüyor. Sarsıntı kaynaklı harcamalar 4 yıllık devirde milli gelirin yaklaşık 8 puanına denk düşüyor.

İhracatta yüzde 13’lük düşüş

İl bazında verilere göre 2023 yılında sarsıntı bölgesinde toplam ihracat bir evvelki yıla göre yüzde 13 oranında azaldı. En sert düşüşler yüzde 53 ile Osmaniye, yüzde 30 ile Adıyaman ve Kahramanmaraş’ta, yüzde 28 ile Hatay’da yaşandı. Bölgesel ihracattaki düşüş, Türkiye’nin 2023 yılı ihracatının bir evvelki yıla göre yüzde 1 ile sınırlı artmasında tesirli oldu.

İstihdamda büyük kayıplar yaşandı, işsizlik rekor düzeye ulaştı

Deprem sonrasında yaşanan yıkımla birlikte bölge dışına yüksek göç verilmesine karşın sarsıntı bölgesinde işsizlik rekor düzeyde arttı. İşkur verilerine göre işsizlik ödeneğine başvuranlar, 2023 yılı Ocak-Kasım döneminde, sarsıntıdan en çok etkilenen vilayetler arasında yer alan Hatay’da yüzde 83, Adıyaman’da yüzde 50, Kahramanmaraş’ta yüzde 46, Malatya’da ise yüzde 40 oranında arttı.