Son haftalarda San Andreas Fayı üzerinde yaşanan sismik hareketlilik, bilim insanlarını alarma geçirdi. Peş peşe olan zelzeleler, büyük sarsıntının habercisi olabilir. Uzmanlar, tıpkı Kuzey Anadolu Fayı benzeri San Andreas’ın da büyük bir kırılmaya hazırlandığını belirtiyor. Türkiye’de ise erken ihtar sistemleri üzerine çalışmalar sürat kazanmış durumda.
ABD’de San Andreas Fayı üzerinde son iki haftada kaydedilen sismik hareketlilik, bölgedeki büyük bir sarsıntının habercisi olabilir mi sorusunu gündeme getirdi. ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) tarafından yapılan açıklamaya göre, San Andreas üzerinde 24 st içinde büyüklükleri 2.5 ile 3.0 arasında değişen yedi farklı deprem kaydedildi.
Bu küçük ölçekli sarsıntılar, “Büyük Deprem” olarak isimlendirilen ve 8.0 büyüklüğüne kadar ulaşabileceği öngörülen sarsıntının yaklaştığına dair telaşları artırdı. Araştırmacılar, 1857 ve 1906 yıllarında San Andreas Fayında meydana gelen 7.9 büyüklüğündeki depremlere dikkat çekerek, benzer büyüklükte bir zelzelenin gerçekleşme ihtimalinin giderek yükseldiğini belirtiyor.
Bilim İnsanları Uyarıyor: Tehlike Her Geçen Gün Büyüyor
Brown Üniversitesi’nden jeofizikçi Victor Tsai, San Andreas Fayında her sarsıntının gelecekteki büyük sarsıntıya dair ipuçları sunduğunu ifade ediyor. Bilhassa fay çizgisinin kimi kısımlarının sessiz bir şekilde kayarak enerji biriktirdiğini belirten Tsai, bu durumun uzun vadede büyük bir kırılmaya neden olabileceğini söylüyor.
USGS’ye göre, San Andreas Fayında beklenen büyük sarsıntının gerçekleşmesi halinde:
Özellikle San Francisco ve Los Angeles benzeri büyük şehirler, muhtemel bir zelzelede en fazla zarar görebilecek bölgeler arasında gösteriliyor.
Erken İhtar Sistemleri Hayat Kurtarabilir mi?
Depremleri evvelden tahmin etmek hala mümkün değil. Lakin bilim insanları, depremin meydana gelmesinden birkaç saniye ya da dakikalar önce ikaz verebilen sistemler üzerinde çalışıyor.
Milliyet’in haberinde Türkiye’de Dr. Süleyman Tunç ve ekibi, bu alanda çok önemli adımlar atıyor. Marmara Bölgesi ve Ege kıyılarında kurulan erken ihtar sistemleri, bölgedeki hareketliliği tespit ederek 3 ila 45 saniye öncesinden uyarı verebiliyor.
Dr. Tunç, “Bu süre kısa benzeri görünse de, insanların kendini inançlı bir alana çekmesi için büyük bir avantaj sağlıyor.” diyor. Lakin yanlış bilgi ya da paniğin daha büyük tehlikelere yol açabileceğini vurgulayarak, “Erken ikaz sistemlerinin doğru kullanılması büyük ehemmiyet taşıyor.” diye ekliyor.
Dünyada hangi ülkeler erken ikaz sistemi kullanıyor?
Dünyada erken ihtar sistemlerini etkin olarak kullanan ülkeler arasında:
yer alıyor.
Dr. Tunç, bilhassa Japonya’nın bu sistemleri en başarılı şekilde kullanan ülkelerden biri olduğunu fakat Türkiye’deki sarsıntılar ile Japonya’daki zelzeleler arasında büyük farklılıklar olduğunu belirtiyor.
Türkiye zelzeleye ne kadar hazır?
San Andreas Fayındaki gelişmeler Kuzey Anadolu Fay Hattı’na olan benzerliğiyle dikkat çekerken, Türkiye’de de büyük sarsıntıların kapıda olduğu gerçeği unutulmamalı.
Dr. Tunç, Türkiye’de binaların hala büyük ölçüde dayanıksız olduğunu ve muhtemel büyük bir zelzelenin çok ağır kayıplara yol açabileceğini belirtiyor. Ona göre, deprem öncesi alınacak tedbirler ve doğru kullanılan erken ihtar sistemleri, binlerce insanın hayatını kurtarabilir.