Türkiye’de yeni salgın alarmı: ‘Klimadan bulaşıyor, görüşmemiş boyutta ve ölümcül olabilir’

Altınbaş Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şevket Özkaya, sıcaklıkların artması ve tatil döneminin başlamasıyla birlikte klima kullanımının arttığını, bunun da bronşit ve zatürre olaylarında süratli bir artışa yol açtığını söyledi. Bilhassa çocukların bu durumdan en fazla etkilenen grup olduğunu belirtti.

Özellikle otel ve tatil köylerinde klima maruziyetine bağlı zatürre olaylarının arttığını belirten Prof. Dr. Şevket Özkaya, bu durumun KOVID-19’a oranla daha fazla zatürreye yol açtığını ve tasa verici olduğunu vurguladı.

Lejyoner Hastalığı Çocuklarda COVID-19’dan Daha Yaygın

Prof. Dr. Özkaya, Legionella bakterisinin klimalardan üremesiyle ortaya çıkan lejyoner hastalığının, çocuklarda KOVID-19‘a oranla daha fazla zatürreye neden olduğunu ifade etti. Özkaya, bu durumun önemli ve tasa verici olduğunu ifade ederek, vatandaşları klima kullanımında titiz olmaları konusunda uyardı. Bilhassa kronik hastalığı olanların daha hassas olması gerektiğini vurguladı.

Vakalar artıyor

Prof. Dr. Özkaya, otel ve tatil köylerinde konaklayan kişilerin “beni klima çarptı” şeklinde belirttikleri hastalıkların büyük çoğunluğunun lejyoner hastalığı olduğunu belirtti. Çocuk yaş kümesinde önemli bronşit ve zatürre olaylarının artış gösterdiğini söyledi. KOVID-19 salgınında bile bu kadar fazla çocuk zatürresi görmediklerini belirten Özkaya, Legionella bakterisinin çocuklarda KOVID-19’a oranla daha fazla zatürreye yol açtığını vurguladı.

‘Kronik hastalığı olanlar için ölümcül olabilir’

Legionella pneumophila bakterisinin klimalardan üreyerek hastalığa neden olduğunu belirten Prof. Dr. Özkaya, bu hastalığın kronik rahatsızlığı olan şahıslarda ölümcül olabileceğini söyledi. Yaşlı ve kronik hastalığı olan vatandaşların titiz olmaları gerektiğini hatırlattı.

Sauna, hamam ve kaplıca havuzlarına dikkat

Prof. Dr. Özkaya, bakterinin genellikle ılık sularda çarçabuk çoğaldığını ve kontamine suların bulunduğu sauna, hamam ya da kaplıca havuzlarından çıkan buhar damlacıklarının solunmasıyla akciğerlere ulaştığını belirtti. Bu nedenle klimaların düzenli temizlenmesi gerektiğini vurguladı.

Klimalar 22 derecenin altına düşmemeli

Prof. Dr. Özkaya, tatilcilerin klima kullanımı konusunda titiz olmaları gerektiğini ifade ederek, klima ayarlarını 22 derecenin altına düşürmemelerini ve ani ısı değişimlerinden kaçınmalarını tavsiye etti.

Lejyoner hastalığı nedir?

Lejyoner hastalığı, 1976 yılında ABD’nin Philadelphia kentinde gerçekleşen bir Legionella salgınına atfen bu ismi almıştır. Legionella, göller, ırmaklar ve akarsular dahil tatlı su ortamlarında bulunur. Çoğu salgın, büyük binaların karmaşık su dağıtım sistemleri nedeniyle oteller benzeri toplu hayat alanlarında meydana gelir.

Lejyoner hastalığı sebepleri nelerdir?

Etken bakteri olan Legionella ekseriyetle göller, ırmaklar ve akarsular dahil tatlı su ortamlarında bulunur. Legionella ayrıyeten toprakta da yaşayabilir, fakat çoğu insan topraktan bakteri kapmaz. Lejyoner hastalığını ev tesisat sistemleri yoluyla kapmak mümkün olsa da, çoğu salgın otel benzeri toplu yaşama dahil büyük binalarda meydana gelir. Zira karmaşık dağıtım sistemleri bakterilerin daha kolay çoğalıp yayılmasına izin verir.

Ilık suda çarçabuk çoğalabilen bakteri, ekseriyetle bir binanın kirlenmiş su dağıtım sistemi yoluyla yayılır. Fakat hastalık havada asılı duran su damlacıklarının solunması yoluyla insanlara bulaşır. Bakteri o kadar küçüktür ki, su buharı benzeri küçük su damlacıklarının içine yerleşerek havaya karışabilir. Kontamine suların bulunduğu sauna, hamam ya da kaplıca havuzu gibi sıcak sulardan çıkan buhar damlacıklarının solunması ile bakteri akciğerlere ulaşır. Nadiren bakteri ile kontamine suların içilmesi sırasında soluk borusuna kaçmasıyla da bulaşabilir. Bireyden şahsa yayılım söylediği söz edilen değildir. Uygun şekilde bakımı yapılmadığında lejyonella için temel üreme alanları şunları içerir:

Lejyoner hastalığı belirtileri nelerdir?

Lejyoner hastalığı belirtileri, ekseriyetle lejyonella bakterisine maruz kaldıktan 2 ila 10 gün sonra ortaya çıkar. Diğer zatürre tipleri ile benzer belirtiler gösterir ve sıklıkla aşağıdaki belirti ve şikâyetlerle başlar:

Bazı hastalarda başlangıçta yalnızca kas ağrıları ve hafif bir baş ağrısı vardır. Diğer belirtiler 1-2 gün sonra ortaya çıkmaya başlar. Daha şiddetli belirtiler ortaya çıktığında, ateş yükselir, kas ağrıları çoklukla daha da kötüleşir ve hastada titreme gelişir. Belirtilerin ilk ortaya çıkmasından sonraki ikinci ya da üçüncü günde, aşağıdaki belirtiler eklenebilir:

Lejyoner hastalığı birincil olarak akciğerleri etkilese de öbür doku ve organlarda da belirti ve bulgular ortaya çıkabilir. Bazen yara enfeksiyonları gelişebilir ve kalp benzeri bedenin diğer organları etkilenebilir.

Pontiak ateşi olarak bilinen hafif bir lejyoner hastalığı formu, ateş, titreme, baş ağrısı ve kas ağrısı benzeri daha hafif belirtilerle seyreder. Pontiak ateşi akciğerleri etkilemez ve belirtileri ekseriyetle 2 ila 5 gün içinde geçer.

Lejyonella bakterisine maruz kaldığını düşünen bireyler çabucak bir sağlık kuruluşuna başvurmalı. Zira hastalığın mümkün olan en kısa sürede teşhis edilip tedaviye başlanması düzgünleşme sürecinin kısalmasına ve önemli komplikasyonların önlenmesine yardımcı olabilir.

Lejyoner hastalığı için risk faktörleri nelerdir?

Lejyonella bakterisine maruz kalan herkeste hastalık görülmez. Aşağıdaki durumlarda enfeksiyonu geliştirme mümkünlüğü daha yüksektir:

Lejyoner hastalığı, mikropların kolay kolay yayılabildiği ve insanların enfeksiyona açık olduğu hastaneler ve bakım evde daha sık görülen bir enfeksiyon çeşididir.

Lejyoner hastalığı komplikasyonları nelerdir?

Lejyoner hastalığı, aşağıdakiler dahil, ömrü tehdit edici birtakım komplikasyonlara neden olabilir:

Hızlı ve tesirli bir şekilde tedavi edilmediğinde, bilhassa bağışıklık sistemi zayıf hastalarda ölümcül olabilir.

Lejyoner hastalığından korunma yolları nelerdir?

Lejyoner hastalığı salgınları, su dağıtım sistemleri, havuz ve kaplıcalar benzeri hastalığın yayılmasında tesirli ortamların titiz bir şekilde temizlenmesi ve dezenfekte edilmesini ile önlenebilir. Enfeksiyon riskini azaltmak için şahsî olarak yapılabilecek en çok önemli şey sigaradan kaçınmaktır. Zira sigara, bakterilere maruz kalındığında hastalığın görülmesi için risk oluşturur.

Lejyoner hastalığı tanısı nasıl konulur?

Lejyoner hastalığı tanısı diğer pnömoni çeşitlerine benzer şekilde konulur. Hastalıktan şüphelenildiğinde bakterilerin varlığını süratli bir şekilde belirlemek için idrarda legionella antijenleri bakılır. Ayrıyeten tanıyı desteklemek için birtakım test ve görüntüleme yolları kullanılabilir. Bu testlerden kimileri şunları içerir:

Lejyoner hastalığı nasıl geçer?

Lejyoner hastalığı, Legionella bakterisinin neden olduğu bir akciğer enfeksiyonudur. Bu bakteri, su sistemlerinde bulunabilir ve bu nedenle bulaşma yolları su damlacıkları ya da aerosolize olmuş su partikülleri aracılığıyla gerçekleşebilir.

İnsanlar bu partikülleri soluduklarında ya da su buharlarını solumaları sonucunda enfekte olabilirler. Bu nedenle, lejyoner hastalığından korunmanın en iyi yolu, su sistemlerinin düzenli olarak temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi, klimaların düzenli bakımı, duş başlıklarının temizlenmesi ve suyun sıcaklığının uygun şekilde denetim edilmesidir.

Lejyoner hastalığı kaç gün sürer?

Lejyoner hastalığının müddeti, enfeksiyonun şiddetine, hastanın bağışıklık sisteminin durumuna ve tedaviye ne kadar erken başlandığına bağlıdır. Tedaviye süratle karşılık veren birçok hastada semptomlar birkaç gün içinde düzelir, fakat bu süreç bireyden bireye değişebilir.

Hastalığın hafif formları daha kısa sürebilirken, önemli hadiselerde düzgünleşme daha uzun sürebilir. Ekseriyetle, antibiyotik tedavisine başlandığında semptomlar süratle azalmaya başlar.