Türk futbolu ve gençler arasında şaşırtıcı benzerlik!..

Kn Polat CÜREKLİBATIR

Bir kitapçıda şöyle bir durumla karşılaşmıştım. Bir bayan eline neredense ‘Çok Satan’ bir roman kitabı geçirmiş, çocuğuna, televizyon bilgi müsabakalarındaki tipten, ‘beşeri’ bir soru soruyor.

‘’…Yaşam, mevt, aşk! Sen hangisini seçerdin?’’

Çocuk bilgisine güvendiği meydanda, damdan düşercesine der ki,

‘’…Hiçbiri! Para!’’

Çocuğun o kısa, fakat son derece net, karşılığını hatırlamamak elde mi?, Kitapçıda tenha bir köşeye çekilmiş düşünüyorum; probleme beni bulaştıran, bir bakıma çocuğun hayatı, insanı ve memnunluğu bu ‘idrak farkı’nı’, para üzerine kurmasıydı.

Eğri Oturalım, Doğru Konuşalım!

Gerçekçi olalım: Gençlerin çok önemli bir kesiti nitekim parayı mutluluğun temeli sayıyor; yalnız o kadar mı, ‘ben kimim, hedefim nedir?’ sorularına yanıt bulamıyor; kendisini boşlukta hissettiğinden, bir gruba ait olma muhtaçlığını duyuyor, sebebi belli, tarih, lisan ve yurt şuuruyla yetişen genç jenerasyonlar yetiştiremedik. Genç ya batılı, yani dağınık, batı özentisi; ya lümpen, yani açıkta, tarihi misyonunun farkında değil! Bu iki öge gencin kişiliğini oluşturmasına engel! Durum eğitimde düzeliyor mu, hayır: zira eğitimimiz ulusal ve çağdaş olmak tezinden çok uzak: ulusallığı, kahramanlıkla övünmek sıkıntısı benzeri düşünür, çağdaşlığı batılılaşma, bildiğimiz batı hayranlığıdır ; taklit seviyesinden öteye geçemez; gence de son derece üstü kapalı, ince ve uzman tekniklerle bunu öğretiyor.

Nasıl mı dediniz?

Önce medyalarla (televizyon, sinema, basın) sistemin hayat usulü yansıtılıp, ‘halk’ etkileniyor; sonra reklam kampanyalarıyla, o hayat biçimine hasretler kışkırtılıyor. Televizyon reklamları, çabucak herkesi -bilhassa çocukları ve gençleri – süratle yozlaştırıp, yabancılaştırıyor.

Örnek mi! Bizim jenerasyon – internet Youtube, Netflix benzeri dijital kanalların hayal bile edilmediği dönemde- daha çok yerli besin ve içecek ürünlerinin reklamlarıyla büyümüştür. Eti ve Ülker markalı ürünleri tüketirken, kavurucu yaz sıcaklarını Çamlıca yahut Uludağ gazozu serinletirdi. Amerikan kültürünün sembolü Coca- Cola ‘herkesin içeceği’ algısını şimdi yaratmamıştır. Yaşadığımız yüzyıl içinde artık Coca Cola ve Pepsi-Cola ülkemizde yemekte hatta iftar sofralarımızda bile içiliyor. Halbuki, ayran benzeri tuzlu içecekler olan Türk Mutfağında şekerli içecekler, komposto ve hoşaflar, bozalar da hazırlanırdı.

Ünlü ve paralı olmayı ‘adam olmak’ sanmak!..

Ya sinema sinemaları? Gence aşırı derecede ‘başarı, para ve ün’ yüklü bir dünya sunmuyorlar mı? Genç, sinemanın büyüleyici çekim alanına düşecek, mahallede racon kesmekle başlayıp, yahut büyük şehirde kendi saltanatını kurmak için bir ünlü gangster çıkar, elinden tutacak olursa, yaşadı, baş döndürücü bir süratle kendini o dünyanın renkli ışıkları içerisine atacaktır. Hele bir de, varlıklı olup sınıf atlarsa, yok mu ya!

Babamın Hollywood sinemasına ilişkin ‘teşhisi’!..

Nur içinde yatsın babamın Hollywood sinema sanatına ilişkin ‘teşhislerini’ okudunuz mu? Yalnız Türkiye’nin değil, bütün geri bırakılmış ülkelerin dramına parmak basıyor.

Acaba şöyle özetleyebilir miyim: ‘’Nasıl Amerika dünyada en güçlü ve en yenilmez ülke olduğunu iddia ederse, sinemasında da ‘beşeri’ hislerden uzak sanal kahramanlarla gücü ve yenilmezliğini tüm dünyaya göstermek ister. Sinemasının ana fikri, ne kadar onlar derin ‘beşeri’ ve ‘sosyal’ portrelerin analizi derse de seyirciyi ‘düşündürmemek’tir ; birde elbette, öteki halkları, Amerikan ömür şekline alıştırmak!

Bu mevzuda muvaffakiyet derecesini ölçmek için, ülkemizdeki gençlere bakmanız yetmiyor mu?

Babam, Hollywood sinemasının bu açık ve kapalı kültür emperyalizmin ,gençler üzerindeki tahribatını anlatırken demiştir ki:’’

‘’…Türk genci gerçek manada tarihini, lisanını, kültürünü bilseydi, Hollywood sinemasının- insani hisleri ve kanıları soyut bir seviyede sanal olarak işleyen- Amerikan üslubu ömür biçimine özenmezdi…’’

Oysa bizim nesil o denli mi yetişti!

Benim yaşadığım çocukluk, Yeşilçam periyodunun sinemalarını izleyerek geçti. O sinemalar, ben farkında olmadan, bana yaşama sevincini, üretme dileğini, sorumluluk hissini, sevmenin ve hoş olanı paylaşmanın değerini öğretmiş. Anne babaya hürmet duymak, palavra söylememek, yaşlılara hürmet etmek, küçükleri sevmek, doğayı ve hayvanları korumak, emek harcanmadan kazanılan paranın kıymetinin olmadığını! Babamın sinemalarında görürdüm. Sinemanın bir sahnesinde kahramanımız aşk mı para mı ikileminde kalır, kahramanımız aşkı tercih ederdi. Bugün gençler para üzerine kuruyor memnunluk ülküsünü! İşte genç jenerasyonlar için bugün en büyük tehlike, yeni nesillerin insani bedellere yabancı kalması; ailesini, kişiliğini, lisanını, kültürünü, tarihi köklerini yadsıyarak mutlu olacağını düşünmesidir.

Futbol kulüplerinin işleyişi!..

Bunları düşünürken, birden nereye geliyorum, şuraya: Türk futbolu, gençlerin yaşadığı ‘kimlik bunalımına’ düşmüş, futbol kulüplerinin futbol yapılanması da milyonlarca para sarf edilen, gençlerin memnunluk idealini para üzerine kurduğu o yeni ömür üslubuna ne çok benziyordu.

Nasıl mı! Hani kulüp yöneticilerin birçoklarının bilimselliğe inat ve ısrarla yapmak istedikleri hazır reçeteleri vardır; kulüp taraftarlarını ebediyen hazır formülüne tıpatıp uygun ‘transfer’ işlerine girişirler. Pekala bu kadar dikkat gerektiren kulüp yönetim işleyişini bu türlü okul müsameresi haline getiren nedir? Bence iki şey: Kulüplerin yönetim biçiminin akıl ve bilimsel bir metotla profesyonel bir şekilde yönetilmemesi, yapılacak şeyin gerektirdikleri yerine ele geçmiş ilk fırsattan yararlanıp fiyakalı şeyler yapmaya kalkışmak. Bu iki çok önemli şeyin aslında amatörlük denen kavramın tanımlayıcı öğeleri olduğunu bilirsiniz..

Evet, spor sistemimizde çok önemli aksamalar var.

Şimdi bakın! Futbolumuzun açık ve net bir Türk kimliği var mıdır? Ne gezer, zira ulusal, çağdaş bir spor kimliği kuramıyoruz; kim bilir tahminen de bu, dev boyutlara ulaşmış komplekslerimizden, kendimize aşırı güvensizliğimizden geliyor.