“Dışarıda boyun eğenlerden olacağıma, iktidar kırıntılarına tamah edeceğime, içeride olmayı tercih ederim…”
Eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş‘ı Edirne F Tipi Cezaevi’nde ziyaret eden Avukat Hülya Gülbahar, görüşmeden izlenimlerini ve Demirtaş’ın açıklamalarını bianet’te kaleme aldı. Gülbahar’ın aktardığına göre Demirtaş, “Beni ziyaret edenlere de söylüyorum. Dışarıda boyun eğenlerden olacağıma, iktidar kırıntılarına tamah edeceğime, içerde olmayı tercih ederim” dedi. Gülbahar, rejimin otoriter niteliğinin 2013’deki Gezi direnişi sırasında dışa vurduğunu, 2019’da resmi geçiş yapıldığını söyleyen Demirtaş’ın, “Gezi ve Kobane davaları kendi yeni rejimlerinin inşası davaları idi. Ama ne bu davalarla, ne diğer siyasetleri ile kendi rejimlerini kurumsal olarak inşa edemediler. Biz kazandık” tabirlerini kullandığını aktardı. Demirtaş, iktidarın kendi kültürünü yaratamadığını ifade ederek, “Bitti. Yaratamayacak da. Erdoğan’ın bir tane şairi yok. Hakkında yazılmış, bir tane tarihe kalacak şiir yok. Sinema yönetmeni, romancısı, oyun yazarı yok. Olamaz. Olamayacak. Onca devlet imkanına karşın, çok istemelerine karşın bunu başaramadılar. Zira sanat özgürlük işidir” diye konuştu.
Aralarında sanatçı, muharrir ve siyasetçilerin de olduğu, “Ortak Hayat Ağı” ve “Yanyanayız-Biraradayız” kümelerinden 451 yurttaş, Edirne F Tipi Cezaevi’nde tutuklu bulunan eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’a mektup yazdı. İmzacılardan oluşan 17 kişilik heyet tarafından Edirne’ye götürülen mektupta, “Size yalnız olmadığınızı, birbirimizi yalnız bırakmayacağımızı, tersine, hak, hukuk, adalet, huzur, barış, özgürlük talep eden insanlarımızın her geçen gün çoğaldığını, direncinizin, umudunuzun, halkların kardeşliğine inancınızın hepimize cüret verdiğini, ülkemizin, geleceğimizin, barışın size ihtiyacı olduğunu söylemek için buradayız” denildi.
Selahattin Demirtaş’a hitaben yazılan mektup, 1 Haziran Cumartesi günü, 17 kişilik heyet tarafından Edirne’ye götürüldü.
Heyet üyelerinden Avukat Hülya Gülbahar, Zeynep Tanbay ve Ufuk Uras; Edirne F Tipi Cezaevi’nde Selahattin Demirtaş ve A. Selçuk Mızraklı ile görüştü.
Hülya Gülbahar, ziyaretten izlenimlerini ve Demirtaş ile Mızraklı’nın açıklamalarını bianet’te yazdı.
“Ben önce Demirtaş’ın koğuş arkadaşı Selçuk Mızraklı ile görüştüm” diyen Gülbahar, şunları kaleme aldı:
“Ekim 2019’dan beri tutuklu olan Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı Selçuk Mızraklı, inanılmaz enerjik ve coşkulu idi. Görüşmede kısaca şunları söyledi:
‘Ayaklarınıza, yüreklerinize, fikirlerinize sağlık. Dışarıdaki tüm arkadaşlara selamlarımı yolluyorum. Bugünler dayanışmanın çok değerli olduğu vakitler.
Dışarda çok olma hali, örgütlü olmayınca bir şey ifade etmiyor. Burada sihirli sözcük örgütlülük. 451 imzalı bu mektup bir kişilik bile olsa değerli, buraya içlerinden bir kişi gelmiş olsa bile değerli.
Çok kayıplarımız oldu. Bu ülke devrimcilerinin değerini bilemedi. Kıymetlerinin değerini bilmeyen toplum değerlenemez.
Ben Hacettepe Üniversitesi’nde okurken devrimci barutun ıslanması, devrimci barutun tükenmesi benzeri tabirler vardı. Devrimci ruhu korumak önemli. Hayatta buna çok dikkat etmek gerekir. Bu ülkede gelenekleri çok güçlü bir devlet var… Türkiye Cumhuriyeti iki üniversite üzerinde kuruldu ve yükseltildi. Lisan Tarih ve Coğrafya ve Mülkiye…
Soğanın cücüğünden kabuğuna kadar katman katman bir devlet. Oyunları bitmiyor. 15 Temmuz 2016 olayı 31 Mart hadisesi gibiydi. St, yer kuşku vericiydi. Boğaz köprüsünün yarısında trafik kapalı, yarısında açıktı. Daha haberlere baktığım anda, ‘Karşı darbe geliyor, ivedilikle karşı darbeye hazırlanmak gerek’ dedim.
2019’da % 63 oyla seçildiğim halde benim yerime kayyım atandı. Tutuklandım. Hukuk dışı ve sudan mazeretlerle. Oysa, Anayasanın ilk üç hususunda değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez kararlar var. İkinci madde, Cumhuriyetin nitelikleri arasında insan haklarına saygılı, demokratik bir hukuk devleti olmayı gerektiriyor. Benim görevden alınmam ve yerime kayyım atanması anayasanın 2. Hususuna açıkça aykırı. Bir sistem kendi hukukunun bile gerisinden dolanıyorsa, kendi sonunu da hazırlıyor demektir.
1001 odalı saray inşa ediliyorsa o ülkeye demokrasi gelmiyordur.
31 Mart 2024 yerel seçimlerinde iki parti yükseldi CHP, YRP… Toplumda bir geri çekilme görüyorum. Bir tabip olarak bunu travma sonrası gerilim bozukluğu ve tükenmişlik sendromuna benzetiyorum. Toplumun yeniden siyasete dönmesini sağlamak gerekiyor. Devletin tor ağına düşmemek gerekiyor. Tor, balıkçılıkta balıkları toplamak için kullanılan büyük ağ. Bu iktidar istiab haddini de doldurdu, istibdat haddini de doldurdu. Zulmün son noktasına gelindi. Buna son vermek için geniş bir demokrasi cephesi, ortak örgütlülük anlayışı oluşturmak gerek. Bedel çıtası, cüret katsayısı yükseltilmeden değişim, dönüşüm olmaz.”
Demirtaş’la olan görüşmesine ilişkin izlenimlerini, “Selahattin Demirtaş ile ayaküstü selamlaşmalar dışında ilk uzun sohbetimi bu görüş nedeniyle yapma şansı buldum” diye anlatmaya başlayan Gülbahar, “Öyle coşkulu, o denli umutlu, o denli akıcı konuşuyordu ki, not almaya utandım. Not almak güya o anın içtenliğini, büyüsünü bozacak benzeri geldi. Belleğimde kalan birkaç not ile yetineceğiz ve ben, bir kusur varsa bana yazılsın diyerek kendisinden özür dileyeceğim” sözlerini kullandı.
Gülbahar, şunları yazdı:
“Demirtaş konuşmasına direkt doğruya Türkiye bayan hareketine takdirlerini, hürmetlerini dile getirerek başladı:
‘Kurulmaya çalışılan yeni rejime en güçlü direnişi bayanlar örgütledi, lafını her yerde söyledi. Hem kendi taleplerini hem sisteme karşı tenkitlerini dile getirdi. Şu Anda toplumda bir öfke ama biraz da endişe var ama bayanlar direnişlerini sürdürmeye devam ediyor.
Aslında bu biraz da işin ekonomi politiğinde var. İlk egemenlik altına alınan bayanlar ve bayanlar yüzyıllardır dayatılan bu esarete direniyor. Türkiye’de yeni rejimin kültürel inşasını asıl olarak bayanların bu çabası sayesinde başaramadılar. Bayanlar, iktidarın İslamı da kullanan muhafazakar ideolojisinin hâkim kültür haline dönüşmesini engellediler. Bu da ekonomi politiğin bir buyruğu aslında.
Asıl olarak bayanların bu gayreti sayesinde kendi başlarındaki İslami kültürü inşa edemediler. Kültür inşa etmek kolay bir şey değil. Aynı coğrafyada, aynı köyde, aynı materyallerle, aynı yemeği yapıyor bayanlar, her biri farklı bir lezzet oluyor. Bayramlarda, özel günlerde komşu bayanlar birbirlerine yemek gönderirler.
Tadarsınız ve çabucak ‘Anne bu senin dolman değil’ dersiniz ve yanılmazsınız. Zira mutfak kültürü kuşaklar gerektiriyor. Jenerasyondan nesile aktarılıyor. Bu transfer sırasında hem toplumsal bir ortak kültür oluşuyor, hem kimi ferdî izler de sürüp gidiyor.
Türkiye’de Kemalizm kendine göre bir kültür yarattı. Okullarıyla, sanatıyla… Batının kozmik bedellerine yaslanmanın da bunda bir hissesi vardı. Ama bu iktidar kültürünü yaratamadı. Bitti. Yaratamayacak da. Erdoğan’ın bir tane şairi yok. Hakkında yazılmış, bir tane tarihe kalacak şiir yok. Sinema yönetmeni, romancısı, oyun yazarı yok. Olamaz.
Olamayacak. Onca devlet imkanına karşın, çok istemelerine karşın bunu başaramadılar. Zira sanat özgürlük işidir. Özgürlüğün değerini anlamayanlar, zihinsel tutsaklıklarını fark edemeyenler sanat yaratamazlar. Solun ürettiği sanattan özlü sözleri, sloganları bile çalmaya çalışan hırsız tayfa ne yazacak, ne üretecek? Meğer (heykel, fotoğraf benzeri alanları bir yana bırakırsak) tarihlen gelen dev bir İslam sanatı birikimi var. Bunlar onun da cahili. Bilmiyorlar.
İşte bayanların direnişini bu noktada da başarılı buluyorum. Yalnızca bir şeyleri durdurmak, engellemek için mücadele etmiyorlar. Aynı vakitte yeniyi inşa ediyorlar.’
‘Yeniyi inşa’ Demirtaş’ın yeni olarak ağırlaştığı en çok önemli hususlardan biri anlaşılan. Hangi mevzu açılsa, dönüp dolaşıp yeniyi inşa konusuna geliyoruz.
‘An-hatıra-mazi-tarih’ süreci üzerinde duruyor. ‘Anda yaşıyoruz, yaşadıklarımız bir süre sonra hatıra, anılar daha sonra mazi ve tüm bunlar zamanla tarih oluyor’ diyor. Ekliyor: ‘Anı yaşarken, anı biçimlendirirken onun tarihe kalıp kalmayacağını, nasıl kalacağını kestirebilmek ve hatta etkileyebilmek mümkün ve önemli. Anda sınırlı kalmamak, tarihe kalacağı görmek kültür oluşumunda kritik kıymette.’
Demirtaş, rejimin otoriter niteliğinin 2013’deki Gezi direnişi sırasında dışa vurduğunu; 2019’da resmi geçiş yapıldığını söylüyor:
‘Gezi ve Kobane davaları kendi yeni rejimlerinin inşası davaları idi. Ama ne bu davalarla, ne diğer siyasetleri ile kendi rejimlerini kurumsal olarak inşa edemediler. Biz kazandık. Bayanların uğraşına bakın, ülkenin her yerinden bahardaki papatyalar benzeri açıyorlar. Berfinler gibi, kardelenler benzeri karı yarıp karaltından altından çıkıyorlar, daha da çıkacaklar. Tüm ülke çiçek tarlası olacak.
Kötü olan duygusal, kültürel yenilme. Biz yenilmedik. Biz direndik ve onlar kaybettiler.
Elbette bedeller ödeniyor, ödenecek. Beni güney vilayetlerinden birinden gelen, stajını yeni bitirmiş genç bir avukat arkadaşım ziyaret etti. Babası 12 Eylül askeri darbesinin mağdurlarından imiş.
Bedeller ödemiş. Ülkenin bugünkü haline bakıp neye yaradı diye sorguluyordu. Halbuki bu genç meslektaşımın babası ve tüm başkaları, o gün 12 Eylül’de o bedelleri ödememiş olsaydı, bizler bugün devralacak bir direniş mirası bulamayacaktık. İnsanlık tarihinin en sağlam zinciridir bu, jenerasyonlar boyunca aktarılan direniş zinciri… Beni ziyaret edenlere de söylüyorum. Dışarıda boyun eğenlerden olacağıma, iktidar kırıntılarına tamah edeceğime, içerde olmayı tercih ederim…’
‘… Bu iktidar bitti. Uzatmaları oynuyorlar. Kendileri de farkında. Buna benzer devirler, sıçrama yapma devirleridir. Muhalefetin bu sıçramayı hazırlaması, örgütlemesi gerekiyor. Arsayı, tarlayı boş bırakmamak gerek. Tohumları her yere saçmalı, her yeri ekmeliyiz. Bayanlar direniyor; Boğaziçi öğrencileri, hocaları direniyor; Şenyaşar ailesi direniyor, Berkin’in ailesi direniyor, cumartesi anneleri direniyor, tabiata sahip çıkan köylü bayanlar direniyor… Direniş her yerde. Tarlaları ekinle, çiçeklerle doldurmalıyız.”