’Böyle bir Suriye’de ne El-Şara ne de efendileri toprak bütünlüğünü sağlayabilir’

“Sayın Fidan’ın El Cezire televizyonundaki röportajının tamamına baktığımızda aynı vakitte İran ile iş birliğinin ehemmiyetine atıf da var. İran-Türkiye alakalarının ‘bölge için ne kadar değerli olduğunu’ ifade eden cümleleri de var. Ama bunun yanında aslında bölgenin İran’dan mütevellit birçok krizle yüzleşmek zorunda kaldığını söylüyor. İran’ın ‘Şii-Hilal Projesi’ kapsamında 1979’dan sonra mezhepçiliği teşvik ettiği ve sonuçlarına bakıldığında bunun İran’a da yarar getirmediği niyetiyle bu açıklamayı yaptığını görmek mümkün. Çünkü zati hem MİT Müsteşarı İbrahim Kalın’ın Tahran ziyareti hem Sayın Fidan’ın İranlı yetkililerle temasları esnasında her iki taraf Türkiye ve İran arasındaki bağların neden baki ve daim olması ve geliştirilmesi gerektiğini ifade ediyorlar.

Halen Türkiye ve İran arasındaki ticari münasebetler her iki ülke için çok önemli. Bilhassa Türkiye bankalarına İran’a yönelik gündemle uygulanan ambargoları dikkate aldığımız zaman, bu iki çok önemli ülkenin bölgede potansiyel güç olduğunu biliyoruz. Ticari fliyetlerinin yanında siyasi ve güvenlik alakalarını daha iyi bir noktaya getirmek iki ülkenin de çıkarlarına olacaktır.

Türkiye ile İran arasında, Türkiye ile Mısır arasında, İran’ın bölge ülkeleri ile kuşkunuz olmasın ki Suriye’de bir rekabeti, çatışması ve arbedesi hasıl oldu. Ve bir nebze de olsa olmaya devam etmektedir. Çünkü bölgede yükü, etkinliği, potansiyeli olan üç çok önemli ülkeden bahsediyoruz. Bölgedeki gelişmeleri uluslararası ilişkiler bazında ele aldığımız zaman İran’ı Çin bağlarından, Rusya alakalarından bağımsız pahalandırmak mümkün değil. Türkiye’yi Batı dünyası ile bina etmiş olduğu bağlantılardan bağımsız, bölgemizde ortaya koyduğu siyasetleri kıymetlendirmek mümkün değil. Bir de Mısır vardı. Mısır mlesef bilhassa Arap Baharı dediğimiz bu facianın etkilendiği ülkelerden birisi. Muhammed Mursi sonrası Sisi iktidarı ekonomik ve finans olarak Arap Körfez Ülkelerine Suudi Arabistan’dan gelen finans yardımlarına o kadar bel bağladı ki kendi öz kaynaklarını kullanmak ve bu öz kaynakları üzerinden bir ekonomik egemenlik ve bağımsızlık sağlamak yolunda şimdi arzulanan adımları atabilmiş değil. Bu sebeple de Mısır’ın da eskiye kıyasla aktif bir güç olduğunu şu an söylemek mlesef mümkün değil.

Bu sebeple de Türkiye-İran münasebetleri, gerginlikleri, rekabetleri ya da iş birlikleri kuşkunuz olmasın ki bölgemize olumlu ya da olumsuz yansımaya devam edecek. Bizim dileğimiz İran ile Türkiye arasında bölge problemlerinin ortak bir irade ortaya konularak çözülmesinden yana. Bu bölgesel iş birliğinin ehemmiyetine her daim işaret ettik.”

“Suriye tarihine baktığımız zaman bu Suriye denkleminin Suriye kimlikli olmadığını zati görmek ve anlamak mümkün. Tarih boyunca komşu, yakın, uzak devletler Suriye üzerinde tahakküm kurmak amacıyla Suriye’deki denklemi her daim Suriye’nin aleyhine bozmuşlardır. Nadiren de olsa, bilhassa 100 sene önce, Fransız İhtilali sonrasında, yani Fransa Osmanlı İmparatorluğu’nu yenip Suriye’ye müstevli devlet olarak girdikten sonra çok benzer bir tablo ile karşı karşıya olmasak da çok yakın benzerliklerin mevcut olduğunu söylemek mümkün. Fransa 100 sene önce de bugün şahit olduğumuz Suriye tablosunu bir benzerini askeri işgali sonrası Suriye’ye dayattı, empoze etti. Bir Alevi devleti, Dürzi devleti kurdu. Halep, Şam merkezli iki başka devlet kurdu. Bunun yanı sıra da ülkede mevcut olan Hristiyan azınlıklara Lübnan’ı Suriye’den kopararak Maruni katoliklere Lübnan’da bir devlet inşa etti. Aynı şeyi Hatay’da yapacaklardı, yani İskenderun sancağı olarak bilinen coğrafyada yapacaklardı. İskenderun sancağı halkının; Alevi’si, Sünni’si, Arap’ı, Türk’ü, Kürt’ü, Çerkez’i ile bir küçük Suriye ve küçük Anadolu olduğu için önce Suriye’ye bağlı, akabinde bağımsız bir devlet olarak inşa ettiler. Akabinde da 1939’da Türkiye’ye ilhak oldu. Bu çok özel bir mevzu. Suriye ve bölgemizde yaşadığımız gelişmeler önümüzdeki periyotlarda bir Doğu Akdeniz sorunu olarak Kıbrıs benzeri Hatay ile ilgili birçok devletin, bunun içinde İsrail ve Fransa dahil olmak kaydıyla planları var.”

“100 sene evvelki bu benzer tablo bugün yeniden Suriye’de mevcut. HTŞ neden Suriye’deki toprak bütünlüğü, Suriye milletinin birliğini, devleti yeniden inşa etme konusunda acil ve kabiliyetsiz? Zira HTŞ Suriye halkın tümünün temsilcisi olarak Şam’da iktidara gelmedi. Bu çok önemli. Muhalefetin tümünün temsilcisi olarak da iktidara gelmedi. Suriye muhalefetine katılan yahut katılmayan, sivil ya da askeri yapıların bir üst çatısı olarak Şam’da iktidara gelmedi. Bu da çok çok önemli bir konu. Suriye’de yönetim değişikliğini silahı ile kazanmadı. Yani tırnak içinde ‘devrim’ olarak nitelendirilen hadise gerçekleşmedi, bir çatışma, savaş sonrası karşı orduyu mağlup ederek Şam’a silahın gücü ile oturmadı. Anlaşarak, görüşerek bağlı olduğu, konuştuğu, irtibatlı olduğu devletlerin istişareleri sonucunda bir programı hayata geçirmek üzere Şam’daki koltuğa oturtuldu. Bu sebeple de HTŞ’nin Türkiye kadar İsrail ile de görüşmeleri var, İsrail kadar İngiltere ile, Fransa ile, ABD ile irtibatlı bir yapıdan bahsediyoruz. Şu Anda bu yapı Şam’ı üstlendiği zaman Türkiye mevcut bakanların yüzde 90’ının Türkiye vatandaşı olması nedeniyle hükümete yakın medyada ‘Suriye’yi kimin yönettiğini görmek istiyorsanız gidin Şam’daki Four Seasons Oteli’nin dördüncü katına bakınız’ imalı konuşmalarla aslında orayı MİT ve Türk Dışişleri Bakanlığı ortaklaşa yönettiği söylenmektedir. Türkiye’den gelen açıklamalara baktığımız zaman, bilhassa hükümet medyasında ‘Suriye’yi birlikte inşa ediyoruz’ açıklamaları var.

Öbür taraftan Netanyahu’nun açıklamaları var. ‘Bu ihtilali aslında İsrail sayesinde kazandınız. İsrail’in savaş uçakları Esad’ın ordusunu felç etmeseydi, teknolojimizle size verdiğimiz destek sonucunda ordu ve kumandanlar arasındaki iletişim sekteye uğratmasaydık siz bugün Şam’da oturamazdınız’, ‘İngiltere aracılığıyla Ukrayna’nın drone’ları oraya götürülüp askeri üstünlük kazanılmasaydı, siz bunu sağlayamazdınız’ ve ‘ABD’nin nitelikli silahları olmasaydı, bilhassa Stinger füzeleri verilmeseydi siz İdlib’e dahi giremezdiniz’ deniyor. Demek ki göbekten bağımlı, oburlarının silahı ile, oburlarının telkinleri ve oburlarının programları çerçevesinde Şam’a oturmuş bir yapı var. Bu Ahmed El Şara Suriye’nin toprak bütünlüğü, birliğini sağlamak niyetinde olduğunu varsayalım. Herkes aslında Şam’a oturduktan sonra tüm Suriye’yi denetim etmek ister. Tüm Suriye halkı ve Suriye devlet kurumları üzerinde Suriye’deki tek silahlı güç olması kaydıyla tek yönetim biçimini empoze etmek ister.”

“Ama bugün bir gerçeklik var. Biraz önce anlattığım gerçeklik sonucunda neler oldu bakalım… Türkiye Suriye’ye neden müdahale etti? Birincisi: YPG/PKK’dan Türkiye’ye yönelik gelen terör tehdidini bertaraf etmek. İkincisi; Suriye halkının haklı mücadelesinde yanında olmak, onları korumak, Esad ordusu ve idaresinden gelecek akınlardan en azından Türkiye’nin olduğu bölgelerde daha iyi korunmasını sağlamak. Bir de ‘ülkemize milyonlarca Suriyeli göç ettiğine göre biz bu sorunu otomatikman modülü olduk, bu sebeple de Suriye’de olmak zorundayız’. Pekala İsrail ne diyor? İsrail de ‘Şu an Suriye’de bir istikrarsızlık var, HTŞ’nin ne yapacağı belli değil’ diyor. HTŞ’ye yardım yaparken HTŞ’ye karşı savaşma mantığını nasıl anlayacağız? ABD de IŞİD’i Suriye, bölge ve kendisi için bir tehdit olarak görmekte. Halbuki Trump IŞİD’in şahsen Obama ve Clinton tarafından inşa edildiğini açıkça itiraf etti.

Kendi inşa ettikleri örgütleri kullanıyorlar, kullanma tarihleri geçtikten sonra ya da kullanılmaya daha uygun öteki bir evreye gelindiğinde de onlara karşı mücadele mazereti ile aslında amaçladıkları programa yürüyorlar. İsrail de bugün HTŞ ile ilgili birebirini yapıyor. ‘HTŞ uluslararası terör listesinde, bu terör örgütünden bana bir tehdit gelebilir. Bu sebeple askerimle oraya müdahale etmek, tampon bölge inşa etmek zorundayım. Kendi güvenliğimi bu şekilde korumak zorundayım. Bunun yanında HTŞ’nin baskı uyguladığı, haklarını vermediği Suriye milletinin korunmasına ihtiyacı var. Bizi koruyun talebine karşılık verdim’ diyor. Bunun yanı sıra Rusya neden müdahale etti? Rusya dedi ki ‘Suriye’ye uluslararası bir saldırı var. Uluslararası hücumun Suriye’ye taşıdığı yabancı kimlikli binlerce teröristi var ve bu teröristler ve efendileri resmi, yasal iktidar olan Esad’ı devirmek için oradalar, ben legal hükümet tarafından davet edildim. Bu sebeple de oradayım. Buna karşılık Tartus ve Laskiye ve Suriye’de kara ve deniz üslerini yasal bir hükümetten aldım’ diyor.

İran ne diyor? İran da şöyle diyor: ‘Benim İsrail ile tarihi bir düşmanlığım var. İsrail Siyonist, yayılmacı, işgalci, bütün bölge ülkelerini tehdit eden, Filistin halkını katleden bir devlet. Ben de Müslüman bir ülke olarak Filistin halkının, Lübnan halkının yanında olmakla, İsrail ile savaşanlara destek vermekle mükellefim. Suriye’de de İsrail’in, ABD’nin Büyük Ortadoğu Projesi’ne hizmet eden örgütler var. Bu örgütlerin bertaraf edilmesi için de Esad’ın davetlisi olarak Suriye’ye girdik’.

Hepsinin kendi açılarından haklı münasebetleri var. Hepsinin Suriye’de olması için sebepler var ve hepsi Suriye’de. Bu türlü bir imajın arz ettiği Suriye’de Şara değil Şara’nın efendileri de Suriye’de toprak bütünlüğünü sağlayamaz.”

“Hizbullah’ın Şam ile iş birliği talebinde bulunmasının birincisi: Dürzi boyutu var. Zira Dürziler yalnızca Suriye’de yok. Dürziler Lübnan’da ve İsrail’de de çok önemli bir güç. Aslında İsrail Suriye Dürzileri üzerindeki projesini de İsrail’deki Dürziler üzerinden yürütmektedir ve İsrail esas itibariyle bu siyasi nüfuzunu, sosyal ilgilerini, dini irtibatı Dürzi vatandaşları üzerinden yapmaktadır. Elbet ki mevcut durum bu türlü devam ederse ve Suriye tablosu değişmezse Dürziler için İsrail özerk, otonom bir yönetim hatta ilhak noktasına gelebilir.”

“İsrail’in Güney cephesinde çok önemli bir koridoru açma ihtiyacı var. Davut koridoru olarak bildiğimiz bu koridorun ögeleri Suriye sonu boyunca Dürziler, Dera’da Arap muhalif gruplar, ki bunu eklemek zorundayız yalnızca Dürziler değil aynı vakitte Dara’daki Sünni Bedevi Arap aşiretleri de HTŞ ile birlikte hareket etmek istemiyor. Hatta Şam’a ilk giren kuvvetler onlardı ve onların başındaki adamın bir ismi de Rusya’nın adamı olarak ün kazanmış şahıstır. Şu Anda bu koridoru İsrail lakin Golan üzerinden, Dürziler’in üzerinden ve Amerika’nın Ürdün-Suriye sınırında sahip olduğu El Tenef askeri üssü üzerinden YPG coğrafyasına kadar uzanabilir. Oradan da Barzani’nin hükümet olduğu Kuzey Irak’a kadar bu koridorunu açabilir.

Daha önce daima olarak bu Kürt koridoruna hep Batı cephesinden baktık, yani İskenderun, Kuzey Irak koridoru olarak anladık. Ama bunun ‘B’ planı olarak alternatifi burayı açamadığı takdirde Suriye’nin bu türlü bir iç savaş yaşaması halinde İsrail’in bunu Ürdün hududundan Kuzey Irak’a kadar açabileceğini söylemiştim. Dürziler için orada bir otonom bir özerklik, hatta İsrail’e ilhak söylediği söz edilen olduğunda kuşkunuz olmasın ki bunun devamında bilhassa ekonomik sorun ve sıkıntı yaşayan Lübnan’da yaşayan Dürziler için de bir İsrail ile görüşme, İsrail ile benzer bir alaka inşa etme isteğini kamçılayacaktır.”

“Suriye alanı bölge siyasetleri birçok ruhsal operasyonu yapmaya ve duymaya elverişli bir coğrafya. İsrail Savunma Bakanlığı Türkçe yayınlar servisine başladı. İsrail medyasında ve İsrail iktidarında daima olarak ‘Türkiye Suriye’de mevcut olan tamahlarına askeri üsler istiyor. Yeni Osmanlıyı inşa etmek arzusundadır’ diyor. Güya kendisi melaike, kendisi barış, demokrasi, özgürlük temsilcisi, Suriye’nin toprak bütünlüğünü yıllarca savunmuş benzeri Türkiye’nin Suriye ile ilgili siyasetlerini daima gündeme getiren kendi gerçek gayelerini ise saklayan bir ülke pozisyonunda.

Türkiye’nin bilhassa İsrail bağlarını Avrupa ve bilhassa ABD’den bağımsız ele almak mümkün değil. Batı kampında yer alan Türkiye’nin Suriye’de olsun, Doğu Akdeniz’de olsun İsrail’e karşı tesirli, sonuç alıcı ve hakikaten bölgenin çıkarlarını koruyacak siyasetleri harekete geçirmesi çok zordur. Bu sebeple de Türkiye bilhassa ‘Rusya ile İran ile tekrar yakınlaşma, Avrupa’nın bugün ABD ile yaşadığı problemlerden nasıl kazanım elde edebilirim ve bunu kendi menftime nasıl kullanabilirim’ siyaseti ile devam ettikçe ve siyasetlerini net bir şekilde ortaya koymadıkça, yani bir ayağı Rusya, bir ayağı İran, bir ayağı Amerika, bir ayağı Avrupa’da olduğu sürece Suriye’de Türkiye’nin de bu haliyle toprak bütünlüğünü, siyasi birliğini sağlaması kolay değil, Doğu Akdeniz’de yer alması mümkün değil. Türkiye’nin de bilhassa Suriye’de mevcut olan ve en çok önemli kanayan yara pozisyonunda olan Alevilerle ilgili siyasetlerini esaslı olarak yeniden gözden geçirmek zorundadır.”