Şimdi 12 Eylül ortamında ve sonrasında Adam Yayıncılık’ın yarattığı ferahlatıcı etkiyi düşünüyorum. Yurt Ansiklopedisi’ni düşünüyorum; aralarında arkadaşlarımın da olduğu sol görüşte fikir insanlarının, üniversiteden ayrılmak zorunda kalmış akademisyenlerin birlikte çalıştıkları bir araştırma merkezi, zor vakitlerde dayanışma alakalarının insanlara güç verdiği bir sivil toplum teşebbüsü gibiydi
Osman Kavala*
Cezaevinden çıkınca Nazar Büyüm’le birlikte şiir kitapları dizisi yayınlamak benzeri bir hayalim vardı. Ben onun hastalığının bu kadar ilerlemiş olduğundan habersizdim ve farklı ülkelerden seçilmiş şairlerin yapıtlarının kendi lisanlarında ve çevirileriyle yer alacağı bir şiir kitapları dizisi yayımlamak konusunda haberleşiyorduk. Sonradan öğrendiğime göre o, günlerinin sayılı olduğunu biliyormuş. Motivasyonumu kırmamak, bana keder vermemek için el yazısıyla bir mektup gönderdi, bitkinlik duymasına karşın projenin gerçekleşmesi için elinden geleni yapacağını söyledi. Bir örnek kitap olarak bana kendisi ve Cevat Çapan tarafından ustalıkla yapılmış çevirilerin olduğu ‘Beat Kuşağı Şiirleri’ni yolladı. Ben de ona Suriyeli Hala Muhammed’in iki lisanda, memleketi terk etme, memleketi kaybetme temalı şiirlerinin olduğu kitabını gönderdim. Son nefesine kadar yanında olup ellerini tutan Milena ve Ludmilla, ona kitaptan kimi şiirleri okuduklarını, Nazar’ın gülümseyerek karşılık verdiğini yazdılar.
Nazar Büyüm’ü yakından tanımam, Ana Britannica’nın yayınlanması için kurduğumuz paydaşlık vesilesiyle oldu. Ana Britannica’nın yayına hazırlanması sürecinde Nazar Büyüm’ün entelektüel ufkunun genişliği, yurt ve dünya sıkıntılarına hâkimiyeti, çıkan sıkıntılara tahlil bulma yeteneği beni derinden etkiledi. Ticari korkuların en fazla öne çıktığı durumlarda dahi Nazar Büyüm’ün vazgeçmediği şiarı, topluma doğru ve sağlam bilgi sunmak, nitelikli eserler yaratmaktı.
Sonrasında da, ülkemizi barışa ve demokrasiye kavuşturmaya katkısı olacağını düşündüğümüz çeşitli teşebbüslerde birlikte olduk. Onu bir ağabey olarak gördüm, ortamızda itimada dayalı çok sağlam bir dostluk bağı kuruldu. Tutuklandığım günden itibaren yargı sürecinin her kademesiyle ilgilendi, bana güç ve moral verdi.
İngilizce “pure” sözcüğü katıksız manasına geliyor. İnsanlar için kullanıldığında kötülüklerden bihaber bir saflığı değil, onlara karşın etik bedelleri müdafaa, uygunluktan sapmama halini betimliyor. Sevgili Nazar Büyüm bu türlü bir insandı.
Eşitliğe inanan, barışı, kardeşliği, demokrasi kıymetlerini savunan bir yurttaştı, sorumluluk sahibi bir dünya vatandaşıydı. O gittikten sonra benim için dışarısı daha tenhalaştı.
* Osman Kavala’nın bu yazısı agos.com.tr’den alınmıştır.